Warsze nie zginęła, jest w Ameryce

Przed drugą wojną światową co trzeci mieszkaniec stolicy Polski mówił w jidysz. Ta społeczność wciąż żyje, tylko że za oceanem.

Publikacja: 04.10.2024 10:00

Abraham Mordechaj Alter (na czele z siwą brodą, w pozycji „bokserskiej”), czwarty duchowy przywódca

Abraham Mordechaj Alter (na czele z siwą brodą, w pozycji „bokserskiej”), czwarty duchowy przywódca dynastii chasydzkiej Ger wywodzącej się z Góry Kalwarii. W 1940 r. zdołał zbiec z Warszawy przez Włochy do Palestyny, ale cała jego rodzina zginęła w Holokauście. Zmarł w 1948 r. w Jerozolimie. Zdjęcie pochodzi z ok. 1930 r.

Foto: Forum Zydow Polskich

Na podwórku mojego domu zachował się fragment przedwojennej Warszawy, dla Żydów – Warsze. Albo dzisiejszego Brooklynu, ale o tym zaraz. To tu, w miejscu gdzie ulica Żelazna przecina Łucką, powstał z inicjatywy Icchaka Meira Altera (1798–1866) sztybel, czyli chasydzki dom modlitwy. Mowa o słynnym rabinie i talmudyście, który po przeprowadzce do Góry Kalwarii założył w 1859 roku chasydzką dynastię Ger. Z czasem zyskała ona wśród ortodoksyjnych Żydów najwięcej naśladowców na ziemiach polskich – ponad 100 tys. Przytłaczająca większość zginęła w Holokauście.

Pozostało 96% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Plus Minus
Temida zafrasowana. Najciekawsze procesy sądowe dawnej Rzeczpospolitej
Plus Minus
Dwa samotne syte wilki. Recenzja filmu z Clooneyem i Pittem na Apple TV+
Plus Minus
Gdy cyrk zamienia się w rzeźnię
Plus Minus
Joanna Szczepkowska: Alkotubki a życie teatralne
Plus Minus
Napastowanie w rzeczywistości realnej i wirtualnej. Jest różnica, ale nieoczywista
Plus Minus
Kataryna: Obecność w Sejmie Łukasza Mejzy najbardziej upokarza jego partię i wyborców PiS