Eligiusz Niewiadomski: Szalony malarz, zabójca prezydenta Narutowicza

Niewiadomski nie miał złudzeń, jak zakończy się przewód sądowy, chciał jedynie dobrze przedstawić całemu narodowi swoje przesłanie. Słuchali tego licznie zgromadzeni dziennikarze, a także przybyli na proces celebryci, politycy, a nawet elity kulturalne, ze Stefanem Żeromskim na czele. Miał więc przed kim się popisywać.

Aktualizacja: 26.12.2017 20:52 Publikacja: 26.12.2017 00:01

W ostatnią drogę, 19 grudnia 1922 r. odprowadzały prezydenta Gabriela Narutowicza dwa oddziały szwol

W ostatnią drogę, 19 grudnia 1922 r. odprowadzały prezydenta Gabriela Narutowicza dwa oddziały szwoleżerów, dwa bataliony piechoty i bateria artylerii

Foto: Getty Images

To znany motyw z wielu przekazów kultury: bohater popełnia jakiś zabroniony czyn, by zostać aresztowanym, bo jest to jednym z etapów jego szerszego planu. Chodzi nie tyle o samą zbrodnię, ile o udowodnienie własnej racji w ramach postępowania sądowego.

Właśnie taki scenariusz miał miejsce 95 lat temu, po zamordowaniu prezydenta Gabriela Narutowicza. Eligiusz Niewiadomski miał ważniejsze cele niż sama zbrodnia. Próbował przekonać społeczeństwo do tego, że jego pobudki były słuszne. Chodziło mu o swoistą autokreację. Z jednym zastrzeżeniem. Nasz rodzimy królobójca nie był strasznym demiurgiem, którego mógłby zagrać Anthony Hopkins, ale komicznym nerwusem, człowiekiem z zaburzeniami, świetnie odtworzonym przez Marka Walczewskiego w „Śmierci prezydenta". Jak wspominał znający go Adam Pragier, „wyglądał trochę na dziwaka". Dziwakowi zamarzyło się zostać bohaterem narodowym.

Pozostało jeszcze 93% artykułu

Tylko 99 zł za rok czytania.

Tylko teraz! RP.PL i NEXTO.PL razem w pakiecie!
Co zyskasz kupując subskrypcję? - możliwość zakupu tysięcy ebooków i audiobooków w super cenach (-40% i więcej!)
- dostęp do treści RP.PL oraz magazynu PLUS MINUS.

Subskrybuj teraz! Zaloguj się

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Spór prawicy z lewicą zmienił się moim zdaniem na spór „góry” z „dołem”. Młodsza grupa wyborców nie odnajduje si...

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Materiał Promocyjny

Citi Handlowy: Konto oszczędnościowe do 200 tys. zł. Oferta ważna do 12.05.2025

Michał Szułdrzyński: Dlaczego nauczanie Franciszka dla wszystkich było niewygodne?

Michał Szułdrzyński: Dlaczego nauczanie Franciszka dla wszystkich było niewygodne?

U Franciszka urzekała mnie wizja Kościoła i tego, czym ma być wiara. A także to, jak odbierano jego naukę, a ści...

Jakim kanclerzem będzie Friedrich Merz? Angela Merkel do końca kopała pod nim dołki

Jakim kanclerzem będzie Friedrich Merz? Angela Merkel do końca kopała pod nim dołki

Nowym szefem rządu najpotężniejszego państwa UE zostanie za kilkanaście dni niemal na pewno Friedrich Merz. Choć...

Papież Franciszek zmarł w Wielki Poniedziałek 21 kwietnia 2025 roku, w wieku 88 lat.

Tomasz P. Terlikowski: Jakiego papieża potrzebuje Kościół

Utrzymać dystans od zrośniętego z religią populizmu, bronić otwartości wobec migrantów i uchodźców, uniknąć schi...

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Materiał Promocyjny

Škoda obniża ceny hybrydowych wersji Škody Superb i Škody Kodiaq

Kursy akcji na światowych giełdach runęły, gdy Donald Trump ogłosił wprowadzenie na wielką skalę wys

Jacek Chwedoruk: Donald Trump chce walczyć z dwoma megatrendami

Czy Ameryka w wielobiegunowym świecie może być jeszcze hegemonem? Aby przewodzić, konieczne jest oferowanie inny...

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Materiał Promocyjny

Ducato w leasingu 102,9% z pakietem ubezpieczeń OC/AC za 1% wartości auta

Jaki wpływ na lokalną gospodarkę ma globalna firma?

Europejski Kongres Gospodarczy

Jaki wpływ na lokalną gospodarkę ma globalna firma?

Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?

Materiał Promocyjny

Jak Meta dba o bezpieczeństwo wyborów w Polsce?

Kurierzy z międzynarodowymi walizkami

Materiał Partnera

Kurierzy z międzynarodowymi walizkami

Na zdjęciu od lewej: Paweł Jemioł, dyrektor operacyjny Nordea; Karolina Andrian, członkini zarządu F

Równość zaczyna się w domu. Korzyści odczuwa cała gospodarka

Nowe podejście do finansowania - szansa dla Polski

Materiał Partnera

Nowe podejście do finansowania - szansa dla Polski

Marcin Becela starszy menedżer w zespole technologii w podatkach Deloitte

Materiał Partnera

Sztuczna inteligencja pomaga w pracy działom podatkowo-finansowym

Polska powinna rozważyć podwojenie nakładów na profilaktykę zdrowotną

Materiał Promocyjny

Polska powinna rozważyć podwojenie nakładów na profilaktykę zdrowotną

Rzeźba byka i niedźwiedzia na giełdzie papierów wartościowych we Frankfurcie nad Menem w Niemczech.

Kiedy gospodarki są w szoku? Co i jak kształtuje cykle koniunkturalne

Ukraiński żołnierz

Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 1157

Pekao ma już nową radę nadzorczą

Były prezes Pekao nie dostał absolutorium od nowych władz

Czym jest podróż służbowa? Resort wyjaśnia. To ważne w kontekście zwolnienia z ZUS

Czym jest podróż służbowa? Resort wyjaśnia. To ważne w kontekście zwolnienia z ZUS

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Socjolog wskazuje wiek kluczowej grupy wyborców. Który kandydat do niej dotrze?

Karol Nawrocki i Rafał Trzaskowski

Sondaż: Którym politykom ufają Polacy? Andrzej Duda za Karolem Nawrockim

Michał Szułdrzyński: Dlaczego nauczanie Franciszka dla wszystkich było niewygodne?

Michał Szułdrzyński: Dlaczego nauczanie Franciszka dla wszystkich było niewygodne?

Jakim kanclerzem będzie Friedrich Merz? Angela Merkel do końca kopała pod nim dołki

Jakim kanclerzem będzie Friedrich Merz? Angela Merkel do końca kopała pod nim dołki

Kijów był celem ataku powietrznego w nocy z 23 na 24 kwietnia

Konflikty zbrojne

Na Kijów spadła rakieta z Korei Północnej?