Zamiast Trylogii

Obrońcy ustroju Rzeczypospolitej nie wychwalali liberum veto: szukali sposobu, jak ustrzec się przed jego nadużyciami, nie ograniczając wolności obywatelskich.

Publikacja: 15.05.2015 02:00

Andrzej Maksymilian Fredro, „Scriptorum... / Fragmenty pism...”, tłum. J. Chmielewska, B. Bednarek,

Andrzej Maksymilian Fredro, „Scriptorum... / Fragmenty pism...”, tłum. J. Chmielewska, B. Bednarek, red. R. Dąbrowski, Narodowe Centrum Kultury, Warszawa 2015.

Foto: Plus Minus

Sarmatyzm – ten ma dopiero czarny PR! Pastwili się nad nim wszyscy, począwszy od perukarzy czasów stanisławowskich po politruków czasów peerelowskich. Że podgolone łby, ciemnota i zabobon, że przebigosowali ojczyznę na sejmikach. Pozytywiści biadali, Gombrowicz szydził cienko, ze szkiców Norblina zerka na nas pijak z kalafiorowatym nosem.

Również entuzjaści i nostalgicy Sarmacji dali się, przynajmniej na poziomie popkultury, zepchnąć do defensywy: chwalą urodę strojów, bitność husarii, usiłują, ze zmiennym szczęściem, „mówić Sienkiewiczem", a na Facebooku co roku 4 lipca obok gwiaździstego sztandaru USA można zobaczyć portret hetmana Żółkiewskiego i memy – zawsze te same! – sławiące wiktorię pod Kłuszynem.

Wśród wielu przyczyn takiego stanu rzeczy jest i nie najlepszy stan badań nad tą epoką. Owszem, miał Srebrny Wiek Rzplitej swoich wybitnych badaczy, od Karola Szajnochy po Adama Kerstena: nadal jednak dorobek historyków, osobliwie, jeśli idzie o historię idei, jest nieporównanie bardziej skąpy od tego, czym poszczycić się mogą „odrodzeniowcy" albo „oświeceniowcy". Jak się okazuje – co dość fatalnie świadczy o stanie przygotowania naukowców – dzieje się tak między innymi za sprawą bariery językowej. Mamy znawców aramejskiego, sanskrytu czy greckiej koine, tymczasem przeszkodą okazała się nowożytna, fakt, że zachwaszczona i mało przejrzysta, łacina!

79 zł za rok czytania RP.PL

O tym jak szybko zmienia się świat. Ameryka z nowym prezydentem. Chiny z własnymi rozwiązaniami AI. Co się dzieje w kraju przed wyborami. Teraz szczególnie warto wiedzieć więcej. Wyjaśniamy, inspirujemy, analizujemy

Plus Minus
„Lipowo: Kto zabił?”: Karta siekiery na ręku
Materiał Promocyjny
Przed wyjazdem na upragniony wypoczynek
Plus Minus
„Cykle”: Ćwiczenia z paradoksów
Plus Minus
Gość "Plusa Minusa" poleca. Justyna Pronobis-Szczylik: Odkrywanie sensu życia
Plus Minus
Brat esesman, matka folksdojczka i agent SB
Plus Minus
Szachy wróciły do domu