Marek A. Cichocki: Autodestrukcja zachodniej cywilizacji

Nawet jeśli potępimy zachodnią cywilizację, to potrzebują jej nasi wrogowie.

Publikacja: 13.11.2023 03:00

Marek A. Cichocki: Autodestrukcja zachodniej cywilizacji

Foto: Fotorzepa/Robert Gardziński

Od wieków patrzono na świat przez pryzmat rywalizujących między sobą cywilizacji. Konflikty, jakie wybuchały w historii, miały oczywiście najczęściej charakter terytorialnych podbojów i walki o zdobycze. Jednak w jakimś głębszym znaczeniu wyrażały one zwykle także przekonania o właściwym i sprawiedliwym porządku reprezentującym określone cywilizacyjne wartości.

Jeszcze jakieś 30 lat temu był to szeroko podzielany pogląd i odnalazł swój chyba najbardziej dobitny wyraz w popularnej książce Samuela Huntingtona o zderzeniu cywilizacji. Na początku lat 90. XX wieku Huntington nie mógł jednak przewidzieć, że w następnych dekadach prosperity i rozwoju Zachód dokona spektakularnego zanegowania sensu własnej cywilizacji. Wokeism i cancel culture są dzisiaj najbardziej wyrazistymi przejawami tej wyjątkowe tendencji. Autokrytycyzm wobec Zachodu nie jest niczym złym, jednak mamy tutaj do czynienia z odrzuceniem Zachodu jako takiego, w całości. W parze z tym idzie zanik myślenia o Zachodzie w kategoriach religijnych czy w ogóle w kategoriach duchowych.

Czytaj więcej

Marek A. Cichocki: Czy nasz świat przetrwa bez wolności?

W tych obserwacjach nie chodzi mi o typowe konserwatywne biadolenie. Idzie tu raczej o spostrzeżenie znaczącego faktu, że ta tendencja do własnego cywilizacyjnego negacjonizmu jest jakąś osobliwą cechą współczesnego Zachodu. A w innych częściach świata zainteresowanie własną duchowością, religijnością i odrębnością cywilizacyjną wcale nie słabnie. W efekcie Zachód może ostatecznie uznać, że jego własna cywilizacja nie ma sensu. W niczym nie zmienia to jednak sytuacji, w której zglobalizowany świat nadal dzieli się podług cywilizacyjnych granic, szczególnie chętnie, gdy podziały te manifestują niechęć wobec cywilizacyjnego Zachodu.

Ostatecznie przecież dwa najgorętsze obecnie konflikty na świecie, rosyjska inwazja na Ukrainę i wojna Izraela z Hamasem, mają swoje oczywiste cywilizacyjne podłoże. Koniec końców w obu chodzi przecież o konflikt z Zachodem jako cywilizacją i jej dominującą pozycję w świecie. Ten podział jest tak głęboki, że odcisnął swe piętno nawet na ruchu ekologicznym, który przecież ze swej definicji miał być pozacywilizacyjny i ogólnoświatowy. Po niefortunnych wypowiedziach Grety Thunberg na temat Izraela okazało się, że klimatyzm jest albo propalestyński, albo proizraelski. I tak kwestia Zachodu jako cywilizacji wciąż powraca do nas niczym bumerang.

Autor jest profesorem Collegium Civitas

Opinie polityczno - społeczne
Daria Chibner: Propozycja Rafała Trzaskowskiego dla polskiej nauki. Bez planu, ładu i składu
Opinie polityczno - społeczne
Tomasz Krzyżak: Biskupi pod ścianą. Może w kwestii pedofilii trzeba dać im jeszcze czas?
Opinie polityczno - społeczne
Jan Zielonka: Mityczny zdrowy rozsądek otwiera politykom furtkę do arbitralnych działań
Opinie polityczno - społeczne
Jacek Nizinkiewicz: 15 lat po Smoleńsku PiS oddala się od dziedzictwa Lecha Kaczyńskiego
Materiał Promocyjny
O przyszłości klimatu z ekspertami i biznesem. Przed nami Forum Ekologiczne
Opinie polityczno - społeczne
Marek A. Cichocki: Po szczycie UE ws. Ukrainy jesteśmy na prostej drodze do katastrofy
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń