Antykoncepcyjny użytek z genetycznego defektu

Odnalezienie specyficznej zmiany w DNA może dać początek pigułce hamującej męską płodność — zapowiadają uczeni

Aktualizacja: 05.04.2009 16:06 Publikacja: 05.04.2009 01:03

Antykoncepcyjny użytek z genetycznego defektu

Foto: Fotorzepa, Darek Golik

Aby mogło dojść do zapłodnienia plemniki muszą nie tylko znaleźć drogę do komórki jajowej, ale i odpowiednio się po niej poruszać. We właściwym momencie powinny zmienić wykonywanie symetrycznych drobnych ruchów na asymetryczne uderzenia swoich witek. W przeciwnym razie nie uda się im przejść przez osłonkę komórki, a w rezultacie nie dojdzie do poczęcia.

Proces, na który składa się ów wachlarz ruchów, nazywany jest hiperaktywacją plemników. Dwa lata temu naukowcy z bostońskiego z Harvard Medical School odkryli białko odpowiedzialne za ten mechanizm. A już dzisiaj inny zespół Amerykanów zapowiada, że można je wykorzystać w walce z niepłodnością. Ale nie tylko. Białko CATSPER1 — bo o nim mowa — jest naszym potencjalnym sprzymierzeńcem w stworzeniu pigułki antykoncepcyjnej dla mężczyzn — przekonują badacze.

[srodtytul]Niemoc krótszej wersji[/srodtytul]

Arsenał antykoncepcyjnych środków, z których dzisiaj mogą skorzystać panowie, jest oględnie mówiąc skromny. W grę wchodzi w zasadzie tylko użycie prezerwatywy bądź podwiązanie nasieniowodów. Od lat trwają więc poszukiwania trzeciej drogi — tabletki. Jak wynika z badań, odbywa się to przy aprobacie samych zainteresowanych. Większość mężczyzn byłaby skłonna używać podobnego środka, gdyby został wynaleziony — dowodzi ankieta autorstwa uczonych z brytyjskiego MRC Reproductive Biology Unit.

Odkrycie udało się przypadkiem. Amerykanie zbierali dane dotyczące populacji, w których często występują choroby będące skutkiem genetycznych mutacji. Interesowały ich zwłaszcza wrodzone przyczyny głuchoty. Tymczasem natrafili na inny, ciekawy trop. Badając grupę irańskich rodzin zauważyli, że członkowie dwóch z nich posiadają inną odmianę genu kodującego białko CATSPER1. Łączyło ich coś jeszcze: niepłodność.

Nasienie mężczyzn, u których ją stwierdzono, zostało przebadane z użyciem standardowych metod analitycznych. Okazało się, że oprócz specyficznej wersji CATSPER1 nie znaleziono u nich innych, potencjalnych przyczyn niemożności spłodzenia dziecka. Przy czym, jedna z mutacji była równoznaczna z obecnością krótszej wersji interesującego uczonych białka, podczas gdy inna oznaczała po prostu jego brak. Żadna z nich nie została znaleziona wśród reszty prawie 600 przebadanych Irańczyków.

[srodtytul]Przeciwciała zastąpią prezerwatywę?[/srodtytul]

Przeprowadzone już wcześniej testy na myszach dowiodły, że mutacje w obrębie CATSPER1 mogą skutkować niepłodnością. Wiąże się to z uszkodzeniem mechanizmu hiperaktywacji plemników.

- Obecność specyficznej wersji CATSPER1 może być równoznaczna z niepłodnością bezobjawową u mężczyzn — podsumowuje dr Michael Hildebrand, autor badania. — Wierzę, że wiedza na ten temat pomoże nam w stworzeniu nowych terapii. Polegałaby one na zmianie ekspresji wadliwego genu bądź jego białka.

Ale istnieje też możliwość wykorzystania tego odkrycia w dokładnie odwrotnym celu. Na czym miałoby to polegać? Na stworzeniu przeciwciał, które przyczepiając się do CATSPER1 blokowałyby jego prawidłową funkcję. To z kolei upośledzałoby plemniki, które nie byłyby zdolne zapłodnić komórki jajowej.

[srodtytul]Co na to kobiety[/srodtytul]

Naukowe autorytety podkreślają, że zanim pomysł zostanie wcielony w życie, należy wykonać całą masę bardziej szczegółowych badań. Przede wszystkim sprawdzić skuteczność i bezpieczeństwo zablokowania ekspresji CATSPER1. Dla osób, które zabezpieczają się przez niepożądaną ciążą, istotną cechą dobrego środka antykoncepcyjnego jest również szybka odwracalność jego działania.

- Udowodnienie, że podobnie, jak u myszy, tak i u człowieka dochodzi do zmian w tym genie, może tłumaczyć, dlaczego niektórzy mężczyźni nie są w stanie naturalnie spłodzić dziecka, choć wydaje się, że ich nasienie ma prawidłowe parametry — tłumaczy dr Allan Pacey, androlog z University of Sheffield. Gdyby uczonym udało się zastosować ten pomysł w praktyce, oznaczałoby to prawdziwą rewolucję w dziedzinie antykoncepcji.

Pytanie, co na to kobiety. Jeszcze kilka lat temu deklarowały w badaniach, że nie powierzą swojej płodności zawodnej męskiej pamięci. Pytanie, czy nie zmienią zdania, kiedy podobna możliwość stanie się realna.

Nauka
Zaskakujący eksperyment z dzikimi rybami. „Tak, jakby one nas studiowały, a nie odwrotnie”
Nauka
Wilki same się udomowiły? Ciekawy wynik matematycznej symulacji
Nauka
Zaskakujące odkrycie dotyczące jądra Ziemi. Co dzieje się w środku planety?
Nauka
"Ogromne konsekwencje" decyzji Donalda Trumpa. Wstrzymane badania nad HIV i malarią
Materiał Promocyjny
Współpraca na Bałtyku kluczem do bezpieczeństwa energetycznego
Nauka
Naukowcy: Olbrzymi podwodny wulkan może wybuchnąć przed końcem 2025 roku
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń