Pasożyt manipuluje nami na różne sposoby

Toksoplazmą zakażona jest jedna czwarta ludzkości. Pierwotniak steruje naszym zachowaniem na kilka sposobów

Publikacja: 22.03.2011 15:52

Zakażone pasożytem myszy i szczury lgną do zapachu swoich naturalnych wrogów, wręcz zachęcając koty

Zakażone pasożytem myszy i szczury lgną do zapachu swoich naturalnych wrogów, wręcz zachęcając koty do polowania.

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak Michał Walczak

Toxoplasma gondii

nie dość że modyfikuje zachowanie ofiary, to jeszcze czyni to na różne sposoby. Różnice genetyczne pomiędzy pierwotniakami żyjącymi w Europie i Ameryce pokazują, że pasożyt może zaatakować zarówno system nerwowy czy strukturę DNA żywiciela, jak i wywołać u niego schizofrenię - twierdzą amerykańscy badacze na łamach pisma "Infection and Immunity".

Od myszy do kota

Toksoplazma znana jest z tego, że - przenoszona przez koty na ludzi - wywołuje toksoplazmozę. W większości przypadków choroba ta przebiega bezobjawowo. Tak naprawdę zagraża tylko ciężarnym kobietom, a raczej ich dzieciom, którym na etapie życia płodowego może bardzo zaszkodzić, wywołując m.in. wodogłowie czy zapalenie mięśnia sercowego.

Jednak i pozostali żywiciele podstępnego pasożyta nie powinni czuć się bezpieczni. Aby przejść przez cały cykl życiowy, toksoplazma najpierw infekuje szczura lub mysz, a dopiero potem kota. Kiedy trafi do żywiciela pośredniego, robi wszystko, by szybko dotrzeć do zasadniczego celu: kociego organizmu.

A czyni to, mącąc gryzoniom w głowach. Badania wykazały, że zakażone pasożytem myszy i szczury lgną do zapachu swoich naturalnych wrogów, wręcz zachęcając koty do polowania. Przyczyną tego zachowania może być wydzielana pod wpływem pierwotniaka substancja podobna do LSD, która wywołuje halucynacje i psychozy. Badania przeprowadzone przez prof. Jaroslava Flegra z Uniwersytetu Karola w Pradze pokazały, że zakażeni toksoplazmą ludzie są bardziej skłonni do ryzykownych zachowań. Widać to wyraźnie u kierowców - ci zakażeni pierwotniakiem trzy razy częściej ulegają wypadkom drogowym niż osoby, u których nie wykryto przeciwciał świadczących o obecności pasożyta.

Na tropie schizofrenii

Teraz okazuje się, że pierwotniak może na co najmniej dwa sposoby zmieniać zachowanie żywiciela pośredniego. Naukowcy pod kierunkiem dra Jianchuna Xiao z John Hopkins School of Medicine odkryli w ciałach gryzoni trzy szczepy pierwotniaka, dominujące w Europie i Ameryce. Typ II, odpowiedzialny za 70 - 80 proc. zakażeń na obu kontynentach, nie wywołuje istotnych zmian genetycznych u ofiary, a przynajmniej w tych badaniach tego nie wykryto. Za to infekcje wywołane przez to dwie pozostałe odmiany toksoplazmy potrafią nieźle nabruździć w organizmie żywiciela. Typ I zmienia ekspresję genów związanych z centralnym systemem nerwowym, zaś typ III wpływa na geny sterujące metabolizmem nukleotydów, będących m.in. budulcem DNA i regulatorem podstawowych procesów chemicznych zachodzących w komórkach organizmu. Tak więc pasożyt uderza w najważniejsze funkcje życiowe swojego żywiciela.

- Stopień komplikacji infekcji wywołanej przez pierwotniaka Toxoplasma gondii zależny jest od tego, która odmiana pasożyta go wywołała, przynajmniej u myszy - mówi dr Xiao. - Warto wspomnieć, że odkryliśmy, iż wszystkie trzy odmiany pierwotniaka wpływały na receptor o nazwie VIPR2, który został wcześniej powiązany ze schizofrenią. Jeśli toksoplazma ma rzeczywiście związek z tą chorobą, nasze odkrycie może prowadzić do nowej terapii również tej choroby.

Autopromocja
20 marca 2025

"Parkiet" nagrodzi elitę rynku kapitałowego

CZYTAJ WIĘCEJ

Toxoplasma gondii

nie dość że modyfikuje zachowanie ofiary, to jeszcze czyni to na różne sposoby. Różnice genetyczne pomiędzy pierwotniakami żyjącymi w Europie i Ameryce pokazują, że pasożyt może zaatakować zarówno system nerwowy czy strukturę DNA żywiciela, jak i wywołać u niego schizofrenię - twierdzą amerykańscy badacze na łamach pisma "Infection and Immunity".

Pozostało jeszcze 88% artykułu
Nauka
Czy naukowcy potrafią przepowiedzieć przyszłość? Jak przewidzieć kolejną pandemię
Nauka
Zaskakujący eksperyment z dzikimi rybami. „Tak, jakby one nas studiowały, a nie odwrotnie”
Nauka
Wilki same się udomowiły? Ciekawy wynik matematycznej symulacji
Nauka
Zaskakujące odkrycie dotyczące jądra Ziemi. Co dzieje się w środku planety?
Materiał Promocyjny
Konieczność transformacji energetycznej i rola samorządów
Nauka
"Ogromne konsekwencje" decyzji Donalda Trumpa. Wstrzymane badania nad HIV i malarią
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń