Spowolnienie zamaskowane statystyką. Inflacja i stopy już ograniczają apetyty

Aktywność w polskiej gospodarce zwiększyła się w 2021 r. realnie o 5,7 proc. – oszacował wstępnie GUS. To oznacza, że w samym IV kwartale, po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych, wzrosła o około 2 proc. w stosunku do udanego III kwartału. Ten ostatni wynik, choć ma charakter historyczny, ma daleko idące implikacje na 2022 r.

W 2020 r. produkt krajowy brutto Polski realnie (czyli w cenach stałych) zmalał o 2,5 proc. Wzrost o 5,7 proc. w 2021 r. oznacza, że z pierwszej od początku lat 90. XX w. recesji polska gospodarka wyszła nadzwyczaj szybko. Wprawdzie wstępny odczyt GUS okazał się zgodny z przeciętnymi szacunkami ekonomistów ankietowanych przez nas w ostatnich dniach, ale te były formułowane, gdy znany był już cały zestaw comiesięcznych danych o aktywności w gospodarce w IV kwartale ub.r.

Prognozy formułowane wcześniej były ostrożniejsze. A w grudniu 2020 r. ankietowani przez „Rzeczpospolitą" ekonomiści przeciętnie spodziewali się, że PKB w 2021 r. odbije się tylko o 4,2 proc.

Z danych GUS wynika, że wydatki konsumpcyjne gospodarstw domowych podskoczyły w 2021 r. o 6,2 proc., najbardziej od 2008 r., po spadku o 3 proc. w 2020 r. To wynik radykalnie lepszy, niż sugerowały prognozy sprzed roku (4,3 proc.). Z kolei wydatki inwestycyjne wzrosły o 8 proc.

Ten wynik, choć również bije na głowę prognozy z końca 2020 r., pozostawia pewien niedosyt, bo oznacza, że aktywność inwestycyjna nie wróciła jeszcze do poziomu sprzed 2020 r., gdy tąpnęła o 9 proc. Ożywienie ograniczało też bardzo szybkie odbicie importu. Ze względu na to, że rósł on w 2021 r. średnio szybciej niż eksport, wyniki handlu zagranicznego odjęły od wzrostu PKB niemal 2 pkt proc. Jednocześnie dodatni wpływ na wzrost PKB miała kumulacja zapasów, która była konsekwencją zaburzeń w globalnych łańcuchach dostaw. Według niektórych szacunków budowa zapasów mogła dodać do wzrostu PKB niemal 3 pkt proc.

Rozpędzony przemysł

Na podstawie całorocznych wyników – i przy założeniu, że GUS nie zrewiduje danych za trzy pierwsze kwartały roku – można oszacować, jaka była kondycja gospodarki w IV kwartale 2021 r. Ekonomiści przeciętnie oceniają, że wzrost PKB przyspieszył do ponad 7 proc. rok do roku, z 5,3 proc. w III kwartale.

Tylko częściowo był to efekt niskiej bazy odniesienia sprzed roku, gdy aktywność w gospodarce ograniczały restrykcje związane z drugą falą epidemii Covid-19. Ten czynnik z pewnością wspierał wydatki konsumpcyjne, które w IV kwartale 2020 r. tłumiło okresowe zamknięcie dużej części sklepów. Stąd w IV kwartale 2021 r. konsumpcja podskoczyła o około 8 proc. rok do roku, po 4,7 proc. w III kwartale. Nakłady brutto na środki trwałe – czyli inwestycje – prawdopodobnie wzrosły o około 12 proc. rok do roku, po 9,3 proc. w III kwartale. Oba te wyniki są zbieżne z przeciętnymi szacunkami ekonomistów sprzed publikacji poniedziałkowych danych.

W ostatnich miesiącach 2021 r. ponownie duże znaczenie odgrywała kumulacja zapasów przez firmy, która wspierała aktywność w przemyśle. Ekonomiści z PKO BP szacują, że ten czynnik dodał do rocznej dynamiki PKB rekordowe 4,1 pkt proc., po 3,7 pkt proc. w III kwartale. A wartość dodana w przemyśle, która w III kwartale zwiększyła się o 10,4 proc. rok do roku, w ostatnich trzech miesiącach roku podskoczyła – jak oceniają ekonomiści z Santander Bank Polska – o 14,2 proc. rok do roku. Nie licząc II kwartału ub.r., gdy działała bardzo niska baza odniesienia sprzed roku, to byłby najlepszy wynik od początku 2004 r.

Czytaj więcej

Dane gospodarcze

Koniec pandemicznego kryzysu. Polskie PKB wzrosło najmocniej od 2007 roku

Aktywność w polskiej gospodarce zwiększyła się w 2021 r. o 5,7 proc. – oszacował wstępnie GUS. To oznacza, że w samym IV kwartale wzrosła o około 7 proc. rok do roku.