O lex Huawei w Sejmie dopiero we wrześniu?

Trwające prawie trzy lata prace nad nowelizacją ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa (UKSC) znowu się wydłużą. Posłowie opozycji chcą wysłuchania publicznego 11 września.

Posłowie zdecydowali

Obradujące we wtorek połączone komisje sejmowe: Cyfryzacji, Innowacyjności i Nowoczesnych Technologii (KCiNT) oraz Obrony Narodowej przeprowadziły pierwsze czytanie nowelizacji UKSC.

Prace nad tym aktem ciągną się. Dotyczy bowiem – poza sprawami nie budzącymi kontrowersji – także kwestii drażliwej. W trosce o bezpieczeństwo kraju wprowadza procedurę uznania firmy za dostawcę wysokiego ryzyka i jego eliminacji z rynku. Tajemnicą poliszynela jest, że z powodów geopolitycznych chodzi o firmy z Chin, takie jak koncern Huawei.

W trakcie wtorkowego posiedzenia wysłuchano przedstawicieli branży telekomunikacyjnej, a potem… przyjęto wniosek posła Konrada Frysztaka (KO) o wysłuchanie publiczne.

Byłoby to już kolejne wysłuchanie publiczne przegłosowane na KCiNT. Na 12 września wyznaczono wysłuchanie ws. przepisów chroniących dzieci przed dostępem do pornografii w internecie. Wówczas minister cyfryzacji Janusz Cieszyński w filmiku na Twitterze powiedział, że posłowie Platformy Obywatelskiej zagłosowali zgodnie z interesami wielkich koncernów. Następnego dnia posłowie PiS złożyli poselski projekt ustawy. Czy tak będzie i tym razem – wykluczyć nie można.

Na razie we wtorek wniosek o wysłuchanie publiczne ws. nowelizacji UKSC oprotestował Paweł Lewandowski, podsekretarz stanu w resorcie cyfryzacji. Michał Jach, poseł PiS mówił, że to „totalna obstrukcja” i „brak odpowiedzialności”.

Posłowie KO kontrowali, że to przyjmowanie obszernych i istotnych przepisów po tym, gdy ledwie trafiły do Sejmu, byłoby nieodpowiedzialne.

Jan Grabiec, przewodniczący KCiNT, wskazał też, że komisja dostała od marszałek Elżbiety Witek tylko kilka dni na przedstawienie sprawozdania. Termin ten mijał właśnie we wtorek.

Według Biura Legislacyjnego Sejmu, to o tyle istotne, że skoro termin wysłuchania publicznego jest późniejszy niż wyznaczony przez marszałkinię, to wniosek nie powinien być poddany pod głosowanie. Mówi o tym analiza Biura Analiz Sejmowych dotycząca przepisów unijnych wprowadzanych do prawa polskiego. – Jeśli komisja zdecyduje o wysłuchaniu zwrócimy się do pani marszałek o wydłużenie tego terminu (na sprawozdanie – red.) – zapowiedział Jan Grabiec. Do zamknięcia tego wydania nie było jasne, czy Elżbieta Witek nowy termin ustali.

W KCiNT odbyło się też już (6 marca) wysłuchanie publiczne dotyczące ustawy zwanej lex pilot (formalnie ustawa wprowadzająca prawo komunikacji elektronicznej będące implementacją europejskiego kodeksu łączności elektronicznej). Marszałkini przesunęła wtedy termin sprawozdania komisji z 6 lutego na później.

Bezpieczna aukcja 5G?

Nowelizacja UKSC jest szykowana przez rząd od 2020 r. To, że teraz prace nabrały tempa i akt trafił do Sejmu, kojarzone jest z ogłoszoną miesiąc temu aukcją częstotliwości 3,6 GHz (tzw. aukcja 5G).

Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej, organizator aukcji, w dokumentacji aukcyjnej zawarł bowiem zapisy zobowiązujące zwycięzców do zastosowania się do demontażu infrastruktury i oprogramowania firm uznanych za dostawców wysokiego ryzyka.

Takiego pojęcia nie ma obecnie w polskich przepisach, a jest w nowelizacji UKSC. W związku z czym zarówno operatorzy telekomunikacyjni i część organizacji branżowych podnoszą, że aukcja obarczona jest błędem prawnym i może być podważana.

Prezes UKE uważa jednak, że ma prawo ustalać zasady budowy sieci i powołuje się w tym względzie na jeden z artykułów obowiązującego prawa telekomunikacyjnego, w którego rygorze zorganizowano aukcję. We wtorek urząd podtrzymał, że zamierza dokończyć aukcję w wyznaczonym terminie. – UKE planuje, że zakończy się decyzjami rezerwacyjnymi dla operatorów jeszcze w tym roku – odpowiedział na nasze pytania Witold Tomaszewski, p.o. rzecznika UKE.

To okrągła odpowiedź na konkretne pytania. Pytaliśmy o to, czy losy UKSC są dla urzędu istotne oraz czy po uchwale ws. wysłuchania zamierza wstrzymać aukcję. Wysłuchanie zaplanowano po terminie na wstępne oferty w aukcji, które wiążą się z konkretnymi kosztami po stronie telekomów (np. wadium).

Minister Lewandowski na pytania Jana Grabca o odpowiedzialność odszkodowawczą państwa, gdyby aukcja była podważana ma odpowiedzieć na piśmie.

Pod lupą fiskusa

Przy pierwszym czytaniu noweli UKSC nie dyskutowano o operatorze strategicznej sieci bezpieczeństwa, którego ten akt też powołuje. Chce nim zostać państwowy telekom – Exatel. W poniedziałek w e-KRS pojawiło się sprawozdanie firmy. 2022 r. zakończyła ona 49 mln zł straty netto. Exatel zawiązał 51 mln zł rezerwy, kiedy naczelnik Śląskiego Urzędu Celno-Skarbowego w Katowicach zakwestionował rozliczenia VAT w latach 2017–2018 z tytułu hurtowych usług głosowych. Zarząd Exatela odwołał się. Uważa, że to urzędnicy nie rozumieją, na czym ten hurt polega.

Telekomunikacja Firmy 5G Huawei