Czyje są schroniska w Tatrach

Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK) toczy boje z Tatrzańskim Parkiem Narodowym (TPN) o znane schroniska górskie. Chodzi o te w dolinach Kościeliskiej i Kondratowej oraz nad Morskim Okiem i w Dolinie Roztoki. Niedawno wygrało spór o dwa pierwsze.

Spuścizna jednak zobowiązuje

Schroniska nad Morskim Okiem i w Dolinie Roztoki znajdują się na gruncie należącym do Skarbu Państwa. Z mocy prawa park narodowy stał się użytkownikiem terenu i właścicielem znajdujących się na nim budynków, czyli także schroniska nad Morskim Okiem i w Dolinie Roztoki. Innego zdania jest PTTK.

– Uważamy, że oba schroniska są własnością PTTK i to od XIX wieku. Wtedy bowiem powstało Towarzystwo Tatrzańskie, które wybudowało te schroniska. A PTTK jest jego spadkobiercą – mówi Jerzy Kalarus, prezes PTTK „Karpaty".

– Nie możemy dojść do porozumienia z TPN. A szkoda. Mamy przeszło tysiąc hektarów gruntów w Tatrach, gotowi bylibyśmy oddać je parkowi w zamian za uregulowanie naszych praw do gruntów pod tymi schroniskami. Wobec braku porozumienia zmuszeni zostaliśmy do wystąpienia do Sądu Rejonowego w Zakopanem z wnioskiem o potwierdzenie zasiedzenia gruntów z tymi dwoma schroniskami. Niestety, nasze prawa nie były wpisane do hipoteki – dodaje.

Wcześniej Tatrzański Park Narodowy wezwał PTTK i gospodarzy schronisk (PTTK je dzierżawi) do próby ugodowej, żądając wydania nieruchomości nad Morskim Okiem i w Dolinie Roztoki oraz 9 mln zł z tytułu bezumownego korzystania ze schronisk.

PTTK się temu nie podporządkowało. A sprawa trafiła do sądu.

– Morskie Oko i Stara Roztoka znajdują się na gruntach Skarbu Państwa i zarówno TPN, jak i PTTK starają się dostępnymi sposobami uregulować sytuację prawną i równolegle trwają rozmowy zmierzające do ostatecznego uregulowania spraw własnościowych pomiędzy Skarbem Państwa a PTTK – wyjaśnia Magdalena Zwijacz-Kozica, szefowa działu udostępniania TPN. Sprawa jest w toku.

Zupełnie inaczej wygląda sytuacja w wypadku schronisk w dolinie: Kościeliskiej oraz Hali Kondratowej.

W tych przypadkach TPN wystąpił na drogę sądową o unieważnienie umowy wieczystego użytkowania gruntów i własności tych obiektów przez PTTK.

– Sądy rejonowy, a później apelacyjny w Krakowie orzekały na naszą korzyść, a Sąd Najwyższy oddalił skargę kasacyjną TPN – czyli schroniska te pozostają własnością PTTK – wyjaśnia Jerzy Kalarus

– Nie jesteśmy usatysfakcjonowani takim rozstrzygnięciem, ale respektujemy stanowisko sądu – stwierdza Magdalena Zwijacz-Kozica.

To przecież prawie 4 proc. Tatr

Okazuje się też, że PTTK jest właścicielem całkiem sporej liczby nieruchomości w Tatrach.

– Wszystkie schroniska PTTK na obszarze powiatu tatrzańskiego znajdują się na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego. Ogółem w Tatrach zlokalizowane jest osiem schronisk należących do PTTK. Stan prawny nieruchomości, na których znajdują się schroniska, jest skomplikowany. Część znajduje się na gruntach należących do PTTK, część na gruntach współwłasności PTTK i Skarbu Państwa, a część na gruntach Skarbu Państwa – tłumaczy Piotr Bąk, starosta tatrzański.

– PTTK jest współwłaścicielem znacznych obszarów na terenie TPN. Wielkość posiadanych udziałów PTTK odpowiada ok. 1200 ha gruntów, a więc ponad 4 proc. powierzchni Parku – podkreśla Piotr Bąk.

– Problemy własnościowe dotyczą wielu nieruchomości w TPN. Nie tylko tych, w przypadku których swoje interesy wykazuje PTTK. Nieuregulowany do końca stan prawny, zmiany przepisów czy brak regulacji w prawie wspierających rozwiązywanie takich sytuacji spornych czy wątpliwych i wiele innych czynników, jak m.in. sprzeczne czy odmienne interesy zainteresowanych, powodują, że czasem zdarzają się konflikty lub trudna droga do rozwiązania problemu jest postrzegana jako konflikt – wyjaśnia Magdalena Zwijacz-Kozica.

– Rzeczywiście, przyczyną pojawiających się konfliktów jest częściowo brak dbałości ówczesnych władz o formalne ustalenie tytułów własności do nieruchomości. Ale cóż mówić o parkach narodowych, skoro nie zadbano o to nawet na terenie tzw. Ziem Odzyskanych – tłumaczy Jan Górski, adwokat specjalista w sprawach zasiedzenia

Co mówią o tym przepisy

Prawo do gruntów parkom narodowym przyznał art. 7 nowelizacji z 18 sierpnia 2011 r. ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z tym uregulowaniem nabyły z mocy prawa prawo użytkowania wieczystego nieruchomości oddanych dotychczas w trwały zarząd parków narodowych oraz własność położonych na tych nieruchomościach budynków i innych urządzeń oraz lokali.