Ryzyka zakupu gruntów pod miastem

Przeprowadzenie inwestycji na nieruchomości rolnej wymaga jej uprzedniego wyłączenia z produkcji rolnej – piszą eksperci.

Aktualizacja: 25.02.2021 21:18 Publikacja: 25.02.2021 19:23

Michał Urbański

Michał Urbański

Foto: materiały prasowe

Spadająca dostępność gruntów inwestycyjnych w centrach miast powoduje, że rośnie zainteresowanie nieruchomościami położonymi bliżej obrzeży, które nieraz formalnie stanowić mogą jeszcze grunty rolne. Możliwe jednak, że w momencie sprzedaży obowiązywać będzie już dla nich decyzja o wyłączeniu z produkcji rolnej. Nabycie takiego gruntu rodzi istotne konsekwencje, z których warto zdawać sobie sprawę.

Przeprowadzenie inwestycji na nieruchomości rolnej wymaga jej uprzedniego wyłączenia z produkcji rolnej. Zgodnie z ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych wyłączenie takie następuje w drodze odrębnej decyzji wydawanej przez starostę.

Ze znowelizowanych w 2020 r. przepisów wynika jednoznacznie, że uzyskanie decyzji jest warunkiem pozwolenia na budowę. Stanowi zatem niezbędny krok w prawidłowo przeprowadzanym procesie inwestycyjnym. Wydawana przez starostę decyzja określa przede wszystkim, jaka część nieruchomości może zostać wyłączona z produkcji oraz wysokość należności, które z tego tytułu poniesie inwestor.

Dominik Grzegorzewski

Dominik Grzegorzewski

materiały prasowe

Wyłączenie gruntu z produkcji wiąże się z koniecznością uiszczenia przez właściciela dwóch opłat: a) jednorazowej należności, której wysokość wynika z ustawy i uzależniona jest od klasy i powierzchni gruntu podlegającego wyłączeniu, b) opłat rocznych, uiszczanych przez dziesięć lat po wydaniu decyzji, wynoszących 10 proc. jednorazowej należności.

Co istotne, należność jednorazową pomniejsza się o wartość gruntu ustaloną na dzień wyłączenia gruntu z produkcji, co w praktyce często prowadzi do uniknięcia obowiązku jej zapłaty. Pozostaje to jednak bez wpływu na obowiązek zapłaty i wysokość opłat rocznych.

Zgodnie z ustawą obowiązek uiszczenia należności i opłat rocznych z tytułu wyłączenia gruntów z produkcji rolnej powstaje od dnia faktycznego wyłączenia gruntów z produkcji. Jak należy to rozumieć? Obecnie najczęściej przyjmuje się, że jest to dzień rozpoczęcia robót budowlanych na danym terenie. Co do zasady jest to dzień pierwszego wpisu w dzienniku budowy.

Decyzja a transakcja

Pozostawanie w mocy decyzji o wyłączeniu nieruchomości z produkcji rolnej rodzi ważne obowiązki stron umowy sprzedaży takiej nieruchomości, których naruszenie może mieć daleko idące skutki.

W razie zbycia gruntów, co do których wydano decyzję, a niewyłączonych jeszcze faktycznie z produkcji, zbywający jest obowiązany uprzedzić nabywcę o powstaniu obowiązku zapłaty należności i opłat z chwilą dokonania faktycznego wyłączenia nieruchomości z produkcji.

Natomiast w razie zbycia gruntów już faktycznie wyłączonych z produkcji zbywca musi poinformować nabywcę o tym, że obowiązek dalszego uiszczania opłat przejdzie na niego z mocy prawa. Nabywca przejmuje przy tym obowiązki uiszczania opłat rocznych i należności, nawet jeżeli zbywca naruszy wspomniane obowiązki informacyjne.

Kwestią otwartą w takim przypadku pozostaje natomiast ewentualna odpowiedzialność cywilna zbywcy wobec nabywcy za niepoinformowanie go, wbrew przepisom ustawy, o istnieniu decyzji i konieczności dalszego ponoszenia związanych z nią kosztów.

Rezygnacja ze zmiany

Może się okazać, że nabywca będzie miał inne plany wobec nieruchomości niż wyłączenie jej z produkcji rolnej zgodnie z obowiązującą decyzją, uzyskaną przez poprzedniego właściciela. Powstaje w takiej sytuacji pytanie o możliwość uniknięcia obowiązku zapłaty stosownej części opłat z jej tytułu.

Jeżeli decyzja nie była dotychczas wykonywana przez zbywcę, sytuacja nabywcy jest komfortowa. Nabywca może, lecz nie musi, wyłączać gruntu z produkcji na podstawie decyzji. Jeśli tego nie zrobi, nie będzie ponosił związanych z decyzją opłat. Ewentualnie może też wystąpić o wygaszenie dotychczasowej decyzji i o nową decyzję, lepiej dostosowaną do swoich zamierzeń.

W przypadku decyzji, którą zbywca zaczął już wykonywać przed sprzedażą nieruchomości, sytuacja nabywcy jest trudniejsza. Wtedy jest wątpliwe, by nabywca mógł samodzielnie wystąpić o jej uchylenie; może to wymagać współpracy ze strony zbywcy. Skoro z chwilą nabycia nieruchomości obowiązek uiszczania opłat przechodzi na nabywcę, brak możliwości uchylenia decyzji bez zgody zbywcy może mieć szczególne znaczenie. Warto w umowie sprzedaży nieruchomości zamieścić zobowiązanie zbywcy do współpracy z nabywcą w tym zakresie.

Decyzja o wyłączeniu z produkcji rolnej z jednej strony otwiera drogę do realizacji na nieruchomościach rolnych inwestycji. Z drugiej strony wiążą się z nią określone, istotne obowiązki, na czele z koniecznością ponoszenia opłat.

Niewątpliwie weryfikacja, czy dla nieruchomości została wydana decyzja o jej wyłączeniu z produkcji rolnej, powinna więc stanowić istotny element badania jej stanu prawnego przed nabyciem. Oprócz obowiązku przejęcia przez nabywcę związanych z decyzją opłat, jej brak może np. stanowić podstawę do stwierdzenia nieważności wydanego dla nieruchomości pozwolenia na budowę.

Fakt istnienia decyzji powinien też zostać uwzględniony w ustaleniach komercyjnych stron co do warunków transakcji oraz znaleźć odzwierciedlenie w umowie sprzedaży nieruchomości – w szczególności wśród oświadczeń zbywcy opisujących jej stan prawny.

Autorzy są ekspertami z zespołu prawa nieruchomości kancelarii JDP

Spadająca dostępność gruntów inwestycyjnych w centrach miast powoduje, że rośnie zainteresowanie nieruchomościami położonymi bliżej obrzeży, które nieraz formalnie stanowić mogą jeszcze grunty rolne. Możliwe jednak, że w momencie sprzedaży obowiązywać będzie już dla nich decyzja o wyłączeniu z produkcji rolnej. Nabycie takiego gruntu rodzi istotne konsekwencje, z których warto zdawać sobie sprawę.

Przeprowadzenie inwestycji na nieruchomości rolnej wymaga jej uprzedniego wyłączenia z produkcji rolnej. Zgodnie z ustawą o ochronie gruntów rolnych i leśnych wyłączenie takie następuje w drodze odrębnej decyzji wydawanej przez starostę.

Pozostało 88% artykułu
Nieruchomości
Rząd przyjął program tanich kredytów. Klienci już rezerwują odpowiednie mieszkania
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Nieruchomości
Wielki recykling budynków nabiera tempa. Troska o środowisko czy o portfel?
Nieruchomości
Opada gorączka, ale nie chęci
Nieruchomości
Klienci czekają w blokach startowych
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Nieruchomości
Kredyty mieszkaniowe: światełko w tunelu