Barbara Nowacka: Społeczeństwo powoli się budzi

Rzeczpospolita: 8 marca jest dniem Międzynarodowego Strajku Kobiet.

Barbara Nowacka: Żeby przypomnieć wszystkim, zarówno kobietom, jak i mężczyznom, partiom rządzącym i nierządzącym, jak ważne i zaniedbane są sprawy kobiet.

Czyli jakie?

Począwszy od tematów społecznej roli kobiet, traktowania kobiet przez społeczeństwo, relacji państwo – obywatel w kontekście kobiet, przez system edukacji, który nie sprzyja kobietom i nie pozwala się im rozwijać, na ubóstwie kobiet skończywszy.

Zacznijmy od początku.

W Polsce niestety panuje społeczne przyzwolenie na przemoc domową.

Kto przyzwala?

Często nawet najbliższe otoczenie, instytucje, brakuje też jednoznacznego potępienia przemocy wobec kobiet przez władze. Ale nie tylko przemoc fizyczna: silne jest choćby przyzwolenie na niepłacenie alimentów, a to jest forma przemocy ekonomicznej.

Nie przeszkadzało to pani maszerować pod rękę z Mateuszem Kijowskim podczas manifestacji KOD.

Zawsze powtarzałam Kijowskiemu, że alimenty należy płacić. Każdemu to powtarzam. Wszyscy mężczyźni niepłacący na swoje dzieci zasługują na identyczne potępienie.

Mówi pani o problemach kobiet w kraju, którego premierem jest kobieta.

Sytuacja kobiet w elitach jak widać nijak nie wpływa na sytuację kobiet żyjących poza tą elitą. Elity PiS stanowią kobiety, co nie znaczy, że PiS przejmuje się ich prawami, troszczy o nie. jestem przerażona słysząc jak pani minister Elżbieta Rafalska, która mówiła, że o przemocy trzeba rozmawiać, ale nie tak głośno. Jeśli problemu przemocy domowej nie nagłośni się w odpowiedni sposób i nie wesprze się ofiar, nie zadba o dobre traktowanie ich w sądach, na policji, to nadal będzie w Polsce istniało przyzwolenie na przemoc.

Temat przemocy domowej nie jest jednym z kluczowych tematów debaty publicznej.

Dla każdej bitej kobiety temat przemocy domowej jest tematem fundamentalnym.

Czy strajkujące kobiety nie starają się wykreować na siłę kolejnego problemu, żeby zaatakować partię rządzącą?

Bardzo chciałabym, żeby problem przemocy nie istniał. Wystarczy sprawdzić, jak wiele zgłoszeń dostaje policja, ile dzieci wychowuje się w domach, w których obecna jest przemoc. Media wzrusza sprawa pobitej pięciolatki, sprawy zamordowanych kobiet, gwałty. Ale trzeba zdać sobie sprawę, że co najmniej jedna na pięć kobiet była ofiarą przemocy, w tym również przemocy domowej. To również szkodliwe z punktu widzenia gospodarki. Warto też zadbać, by kobiety mogły liczyć na wsparcie państwa.

Mogły?

Nie ma w Polsce finansowanej przez budżet całodobowej linii dla ofiar przemocy domowej. Ogólnopolskie Pogotowie Dla Ofiar Przemocy w Rodzinie „Niebieska Linia" co roku udzielało pomocy niemal 6 tys. osób. Od stycznia nie ma pieniędzy, bo zmniejszono rządowe dofinansowanie o 100 tys. zł. Konieczna jest też edukacja: musimy od małego uczyć chłopców, że nie bijemy. Że to jest zło. To jest przestępstwo. Tego się u nas nie robi.

Polska podpisała konwencję antyprzemocową...

I co z tego?! Została podpisana, nie została wdrożona. Już są próby jej wypowiedzenia.

Nie została wdrożona również przez rząd PO.

Powiem więcej, gdyby nie naciski społeczne i feministyczne, to PO nie przyjęłaby konwencji.

Za rządów PO nie było strajków kobiet.

Co roku szła Manifa pod hasłami edukacji seksualnej, bezpiecznej legalnej aborcji, działań zapobiegających przemocy domowej, nierówności ekonomicznej. Pamiętam Manifę „Dość wyzysku, wymawiamy służbę", w której szły pielęgniarki, służby mundurowe, które protestowały przeciw dyskryminacji i nierównościom w miejscu pracy. Regularnie naciskaliśmy na rząd.

Nie lepiej zwracać się z tymi problemami do pełnomocnika rządu ds. społeczeństwa obywatelskiego i pełnomocnik rządu ds. równego traktowania?

Nikt nic nie wie na temat działalności pana rzecznika Adama Lipińskiego. Są podejmowane próby dialogu. Poprzedni pełnomocnik zaszczycił nawet Kongres Kobiet, gdzie poinformował, że dla kobiet przecież są godne zawody, jak np. zakonnica. Dialog jest zamknięty, kiedy mówimy o równej edukacji i równym dostępie do wiedzy.

Czy uliczna forma protestu to jedyna możliwa forma protestu?

Każda z nas powinna wyjść na ulicę zademonstrować swój sprzeciw. Demonstracje to część dojrzałego społeczeństwa obywatelskiego.

Weekendowe manifestacje w obronie kobiet nie cieszyły się dużą frekwencją.

Kilkanaście tysięcy na samej Manifie w Warszawie bije na głowę wiele manifestacji prawicowych.

Drugiego czarnego protestu nie będzie.

Zobaczymy. Pewnie frekwencja będzie niższa, bo i nie ma mocno nakreślonego konfliktu i tak bardzo nie jest wyraźne draństwo ze strony prawicy. Tak jak wtedy, gdy został odrzucony projekt „Ratujmy kobiety" i po próbie procedowania karania kobiet więzieniem za poronienia.