TTIP poniosło porażkę

Sigmar Gabriel, wicekanclerz Niemiec, przyznał otwarcie w wywiadzie dla ZDF to, o czym po cichu od pewnego czasu mówi się w Brukseli i Waszyngtonie.

– W mojej opinii negocjacje ze Stanami Zjednoczonym de facto poniosły porażkę, choć nikt nie chce tego przyznać. W ciągu trzech lat negocjacji i 14 rund rozmów nie udało się zamknąć ani jednego z 27 dyskutowanych rozdziałów. Jednym z powodów, dla którego nie ma przełomu, jest to, że my, Europejczycy, nie chcemy poddać się naciskom Stanów Zjednoczonych – oświadczył Gabriel, który jest także liderem SPD.

Groźny arbitraż

Dziesięć miesięcy przed wyborami do Bundestagu socjaldemokraci notują bardzo słabe wyniki w sondażach. W Niemczech poparcie dla Transatlantyckiego Partnerstwa na rzecz Handlu i Inwestycji (TTIP) jest dramatycznie niskie (17 proc.). Już w kwietniu Baracka Obamę powitały w Hanowerze ogromne manifestacje przeciwników porozumienia z Amerykanami. Niemcy obawiają się, że umowa z Waszyngtonem zniszczy unijne normy socjalne i ochrony środowiska, bo poprzez system arbitrażu wielkie koncerny będą mogły narzucić zjednoczonej Europie korzystne dla siebie normy.

Nic więc dziwnego, że Gabriel chce wystąpić w roli głównego przeciwnika TTIP i złapać w ten sposób wiatr w żagle przed wyborami. Pomaga mu w tym zaangażowanie Angeli Merkel na rzecz umowy z Amerykanami.

Ale w Radzie UE obóz krajów, które opowiadają się za liberalizacją handlu, osłabł nie tylko z powodu zmiany stanowiska Niemiec. Ogromnym ciosem była dla niego decyzja o wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii. Stanowisko zmienili także przywódcy drugiego najbardziej wpływowego kraju we Wspólnocie: Francji.

– Negocjacje z Amerykanami nie idą w dobrym kierunku, bo TTIP nie chroni interesów Unii. Europa musi być w tej sprawie twarda. Francja o to zadba – mówił już pod koniec czerwca premier Manuel Valls.

Oficjalnie Francja stawia opór, bo Amerykanie nie chcą ustąpić w tak fundamentalnych dla niej sprawach jak otwarcie rynku zamówień publicznych dla firm z Europy oraz utrzymanie ochrony unijnego rynku rolnego. Ale Agnes Benassy-Quere, dyrektor Rady Ekonomicznej przy szefie francuskiego rządu, tłumaczy „Rz", że i nad Sekwaną zmiana podejścia do TTIP ma charakter przede wszystkim polityczny.

– Francois Hollande zapłacił wysoką cenę za reformę rynku pracy, więc przed wyborami w kwietniu przyszłego roku odkłada na bok wszystko, co może być postrzegane jako dalsze ograniczenie praw pracowniczych. Prawda jest jednak inna: powstrzymanie dominacji amerykańskich koncernów, przede wszystkim w internecie, nie zależy od TTIP, tylko determinacji Komisji Europejskiej w wykorzystaniu już dziś istniejących instrumentów prawnych – mówi Benassy-Quere. Ale jej zdaniem po wyborach każdy nowy prezydent Francji poza Marine Le Pen powróci do rokowań z Amerykanami, choć zapewne w mniej ambitnej formie.

Clinton zmienia zdanie

Jednak w Brukseli to nie jest powszechna opinia. Daniel Gros, dyrektor wpływowego Centrum Europejskich Analiz Politycznych (CEPS), uważa, że w ogromnej większości krajów Unii TTIP padł ofiarą rosnącego poparcia dla partii populistycznych.

– Ja proponuję zawrzeć umowę mniej ambitną, opartą przede wszystkim na zniesieniu ceł, natomiast w o wiele mniejszym stopniu opracowaniu wspólnych norm towarów. Ale w Radzie UE nikt nie podejmuje tego pomysłu, bo dyskusja nabrała charakteru ideologicznego, a wówczas znacznie trudniej trafić z jakimiś argumentami – uważa Gros.

Średnie cła w USA dla firm z Unii wynoszą tylko 3,5 proc., a w UE dla Amerykanów 5,2 proc., ale na niektóre produkty, jak tekstylia, są wysokie (42 proc.).