Na mołdawskim dworze mówiono po polsku

Rozmowa z Kamilem Całusem, ekspertem Ośrodka Studiów Wschodnich, znawcą Mołdawii

Publikacja: 25.01.2016 18:28

Na mołdawskim dworze mówiono po polsku

Foto: materiały prasowe

Rzeczpospolita: W Mołdawii gorąca atmosfera, odbywają się antyrządowe protesty. Jakim krajem jest w ogóle Mołdawia? Co powinniśmy o niej wiedzieć?

Kamil Całus: Jej historia sięga istniejącego od XIV w. państwa o nazwie Hospodarstwo Mołdawskie, które obejmowało tereny obecnej Mołdawii (bez Naddniestrza).

W pewnym momencie losy Hospodarstwa i I Rzeczypospolitej zaczęły się krzyżować.

Ikoną Hospodarstwa był król Stefan III Wielki, który na przełomie XV i XVI w. był lennikiem Rzeczypospolitej. Znany jest ze skutecznego oporu stawianego Turcji. Jednak w pewnym momencie przyłączył się do Turków i podjął walkę z polskimi wojskami. Na jego dworze mówiono jednak po polsku... Warto też dodać, że tereny dzisiejszej Mołdawii były miejscem, gdzie odnajdywało się wielu Polaków, zwłaszcza w Komracie, mieście na południu Mołdawii, dokąd podczas rozbiorów polscy szlachcice wysyłali swoje dzieci. Wiele z nich zostało tam na stałe.

Jakie były polityczne losy Mołdawii, gdy Polska znalazła się pod zaborami?

Po roku 1812 znaczna część kraju została wcielona do Imperium Rosyjskiego. Obszary Hospodarstwa Mołdawskiego położone na zachód od rzeki Prut (obecnej granicy mołdawsko-rumuńskiej) połączono z Wołoszczyzną i ostatecznie – w latach 80. XIX w. – na tych ziemiach powstało Królestwo Rumunii. W tym samym czasie na wschód od Prutu mieszkańcy obecnej Mołdawii doświadczali intensywnej rusyfikacji. Osiedlano też na tym obszarze ludność słowiańską, żydowską i niemiecką. Sytuacja zmieniła się w roku 1919, gdy tereny współczesnej Mołdawii (bez Naddniestrza) zostały przyłączone do Rumunii. Rumuni uznali to za realizację sprawiedliwości dziejowej i rozpoczęli nieudolną rumunizację.

Dlaczego nieudolną?

Mołdawianie nie byli zadowoleni z przyłączenia do Rumunii, więc do końca lat 20. władze były zmuszone utrzymywać na przyłączonych ziemiach stan wyjątkowy. Ograniczono Mołdawianom prawa obywatelskie. W dodatku wielu rumuńskich urzędników wysyłano na wschodnie rubieże państwa za karę, przez co jakość administracji była tam, delikatnie mówiąc, nie najlepsza. Podczas II wojny światowej Związek Radziecki zajął terytorium obecnej Mołdawii; połączono je z utworzoną w 1924 r. na terytorium ZSRR Mołdawską Autonomiczną Socjalistyczną Republiką Radziecką. W wyniku fuzji powstała Mołdawska Socjalistyczna Republika Radziecka, w której główną ideologią był „mołdawianizm". Rosjanie wmawiali mołdawskiej społeczności, że prawdziwi mieszkańcy Hospodarstwa Mołdawskiego uchowali się jedynie między Prutem a Dniestrem, a ci, którzy po 1812 r. zostali w Hospodarstwie, rozpłynęli się w rumuńskim żywiole. A w 1991 r. po rozpadzie ZSRR Mołdawia, podobnie jak inne sowieckie republiki, odzyskała niepodległość.

—rozmawiał Łukasz Lubański

Rzeczpospolita: W Mołdawii gorąca atmosfera, odbywają się antyrządowe protesty. Jakim krajem jest w ogóle Mołdawia? Co powinniśmy o niej wiedzieć?

Kamil Całus: Jej historia sięga istniejącego od XIV w. państwa o nazwie Hospodarstwo Mołdawskie, które obejmowało tereny obecnej Mołdawii (bez Naddniestrza).

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 918
Materiał Promocyjny
Karnet, voucher i samochód. Pracownik to doceni
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 917
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 916
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 915
Materiał Promocyjny
Apartamenty M7 od Archicom Collection – inwestycja w centrum Warszawy, która oddziałuje na emocje
Świat
"Znacznie szybszy i potężniejszy". Ukraina po raz pierwszy użyła nowego drona Palianyca
Materiał Promocyjny
Aż 7,2% na koncie oszczędnościowym w Citi Handlowy