#RZECZoPrawie: Bezpłatna pomoc prawna, obrót gruntami, spór o TK

Tematem rozmowy z dziekanem Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie był dostęp do bezpłatnej pomocy prawnej.

Z kolei o ustawie o ustroju rolnym, która wprowadza ograniczenia w zakupie ziemi przez cudzoziemców wypowiedziała się Renata Krupa-Dąbrowska - dziennika działu prawa "Rzeczpospolitej".

Z ostatnim gościem Kornelem Morawieckim rozmawialiśmy o Trybunale Konstytucyjnym.

Bezpłatna pomoc prawna: Potrzebne zmiany

Rz: Jest mało optymistyczna sytuacja, jeśli chodzi o ustawę wprowadzająca bezpłatną pomoc prawną? Prawnicy są gotowi do świadczenia pomocy prawnej. Brakuje jednak chętnych do korzystania z ich usług.

Włodzimierz Chróścik, dziekan Okręgowej Izby Radców Prawnych w Warszawie: Sytuacja się zmienia, ustawa była dużym wyzwaniem, wprowadzenie jej nie dokonało zmian w takim kształcie, w jakim się spodziewano. Punkty działają bardzo dobrze, sprawnie, jednak nie do każdego obywatela dotarła informacja o ich funkcjonowaniu.

Bardziej efektywne są punkty, które znajdują się w Warszawie, gorzej jest w pozostałych regionach. Nieco więcej będzie można jednak powiedzieć po pierwszym kwartale funkcjonowania.

Prawnicy są gotowi, co zatem należy zrobić żeby to się zmieniło?

Na pewno punkty muszą stać się bardziej efektywne. Jak każda inwestycja wymaga reklamy. Niemniej jednak otwarcie punktów ma na celu ograniczenie kosztów, które następnie zniwelują koszty w innych obszarach np. coraz mniej spraw będzie trafiało do sądów.

Czy posłowie i rząd to monitorują?

Ministerstwo Sprawiedliwości, samorządy oraz samorząd radców prawnych monitoruje na bieżąco rozwój punktów prawnych. Programowi trzeba dać jednak szansę.

Są jednak rzeczy, które powinny ulec zmianie. Przed wszystkim ten program jest nie tylko dla ludzi ubogich np. mogą z niego korzystać osoby do 26 roku życia np. studenci, którzy nie są w trudnej sytuacji życiowej, podobnie osoby powyżej 65 roku żucia. Najważniejsze jest kryterium majątkowe, to ono powinno decydować. Obecnie nie znajduje ono zastosowania.

Samorząd radcowski prowadzi od dawna pro bono i tam kryterium jest całkiem inne. Obywatel zostaje zakwalifikowany do takiej pomocy po wnikliwym zbadaniu jego dochodów i wtedy otrzymuje pomoc. Do tego też powinno zmierzać państwo. Kryterium majątkowe powinno być najistotniejsze.

Do egzaminów zawodowych przystąpiło ponad 5 tys. osób. Czy jest dla nich miejsce?

Miejsce jest, ale zmieniła się struktura, ponad połowa radców ma mniej niż 5 lat stażu i mniej niż 45 lat. Większość osób robi to co robiła na aplikacji np. pracowała w urzędach i nadal tam pracuje. Około 15 % zakłada własne kancelarie, niecałe 10 % rezygnuje z wykonywania zawodu.

Świadomość Polaków co do usług prawniczych jest jednak ciągle niska. Tylko 10% ankietowanych odpowiada, że usługa prawnika jest za droga, przy czym ankietowani nie znają dokładnie stawek prawniczych. Trzeba najpierw zapytać prawnika o koszty i sprawdzić - dopiero oceniać.

Może Polacy nie potrzebują prawnika, może to nie jest tak jak z zawodem lekarza.

Prawnik jest jak lekarz, jednak ludzie myślą, że sami sobie poradzą z problemem a dopiero potem okazuje się, że jednak sobie nie radzą.

Zobacz wideo: Chróścik w programie #RZECZoPrawie

Morawiecki: Nowa konstytucja w 2018 roku

Jutro w Sejmie ma się odbyć spotkanie z szefami partii w sprawie kompromisu wokół Trybunału Konstytucyjnego. Czy uważa Pan, że taki kompromis jest możliwy?

Kornel Morawiecki, marszałek senior, poseł Kukiz’15: Cały czas lekki kompromis jest możliwy. Czy ten spór jest aż tak ważny, centralny - to się zastanawiam. To głupstwo. Czy życie Polaków zależy od Trybunału?

Widzimy reakcje społeczeństwa i wystąpienia polityków.

Jestem za tym, żeby 3 sędziów zrezygnowało. Obecnie jest 18 a tylko 12 proceduje, bo na to im zezwala prezes TK. To jest klincz kompletny.

Różne błędy popełniał poprzedni Sejm i obecny. Kompromis rezygnacji trzech sędziów byłby najłatwiejszy.

Czy rozwiązaniem jest nowa ustawa o TK?

Nasz klub proponował nową ustawę o TK, tzn. zmienić poprzednią na nową. Ja bym takie rozwiązanie proponował. To jest jakieś wyjście.

Czy Platforma Obywatelska i Nowoczesna zdecydują się na takie zmiany?

Ustawę zawsze można zmienić większością głosów. My powinniśmy taką zmianę zaproponować, ale póki co nie ma takiej woli ze strony PiS. Ale zmianą ustawy powinniśmy próbować złagodzić kwestię wokół TK.

Czyli uważa Pan, że jest szansa na kompromis jeśli chodzi o nową ustawę o TK, czy może jest potrzeba zmiana konstytucji?

Za dużo się nie dzieje w sprawie zmiany konstytucji. Potrzebne jest porozumienie. Postulat o zmianie konstytucji był przyjęty dosyć pozytywnie, ale nie bardzo wiem co ma być w niej zmienione. Zmiana konstytucji powinna odzwierciedlać nasz rozwój demokratyczny. Konstytucja pisana ma oddawać naszą konstytucję rzeczywistą w duszy i w sercach, porządkować ją, wyznaczać drogę.

Czy w tej kadencji Sejmu taka zmiana nastąpi?

Tak sobie marzę, że na 100-lecie odzyskania niepodległości państwa polskiego, czyli jeszcze w tej kadencji.