USA-Rosja: Powrót upiornej wizji Kuklińskiego

– Rosja, ale także Chiny zdecydowały, że będą naszymi rywalami, a nie, jak w pewnym momencie wydawało się możliwe, partnerami. Musimy to uwzględnić – mówił we wtorek w Kongresie szef Pentagonu generał James Mattis. I przedstawił rozpisany na 30 lat plan całkowitej modernizacji amerykańskich sił jądrowych. Rachunek: od 1,2 do 1,3 bln dolarów.

– Mówimy o fundamentalnej zmianie w stosunku do poprzedniej strategii bezpieczeństwa z 2010 r., gdy za największe zagrożenie dla USA uważany był terroryzm, a rola sił jądrowych była ograniczona. To reakcja na bardzo wiele działań Rosji, od zajęcia Krymu poprzez łamanie granicy morskiej i powietrznej członków NATO, rozmieszczenie rakiet Iskander w obwodzie kaliningradzkim po złamaniu umowy o ograniczeniu taktycznych sił jądrowych (INF) z 1987 r. – mówi „Rz” Thomas Karako, ekspert ds. bezpieczeństwa jądrowego w prestiżowym waszyngtońskim Centrum Badań Strategicznych i Międzynarodowych (CSIS).

Dla Polski najważniejsza jest zapowiedź, że Amerykanie planują przywrócenie w Europie taktycznej broni jądrowej. Chodzi o to, aby w razie ataku przez Kreml siłami atomowymi o lokalnym znaczeniu na amerykańskich sojuszników z Europy Środkowej prezydent USA nie stanął przed trudnym wyborem: albo pogodzić się z rosyjską okupacją, albo użyć przeciw Moskwie rakiet strategicznych, co narażałoby amerykańskie terytorium na odpowiedź tej samej kategorii strategicznych rosyjskich rakiet atomowych.

– Musimy dać prezydentowi, niezależnie od tego, kim by on był, różne opcje działania – tłumaczył generał Mattis.

Po wycofaniu na początku lat 90. pocisków manewrujących i średniego zasięgu Pershing i Cruise Amerykanie mają w Europie bardzo ubogie taktyczne siły jądrowe. To bomby przenoszone przez przestarzałe samoloty B-52, w dodatku rozlokowane w głębi Europy, w tym w Niemczech i Belgii. Przed dosięgnięciem celu musiałyby przebić się przez sprawną rosyjską obronę przeciwlotniczą.

Teraz ma się to zmienić. Mattis zapowiedział, że program modernizacji sił jądrowych przewiduje rozlokowanie u wybrzeży Europy nowych okrętów podwodnych uzbrojonych w taktyczne rakiety jądrowe. Ale taka inicjatywa nie do końca wychodzi naprzeciw odwiecznej obawie Europejczyków, w tym Polaków, że w razie konfliktu jądrowego z Rosją Ameryka narazi własne bezpieczeństwo, byle obronić sojuszników ze Starego Kontynentu.

– Dla USA pomysł rozbudowy pocisków jądrowych wystrzeliwanych spod morza jest doskonałym rozwiązaniem, bo daje dużą elastyczność w odpowiedzi na działania Rosjan. Ale z punktu widzenia Europy znacznie lepszym wyjściem byłoby rozmieszczenie przez Amerykanów w Europie pocisków jądrowych średniego zasięgu – mówi „Rzeczpospolitej” gen. Stanisław Koziej, były szef Biura Bezpieczeństwa Narodowego. – Skoro to nie jest możliwe, Polska powinna rozważyć, czy nie gościć amerykańskich bombowców jądrowych, jak to robią Niemcy, Belgowie, Włosi i Turcy – dodaje generał.

W Waszyngtonie to rozumowanie nie jest odrzucane. Thomas Karako zapewnia, że Polska nie powinna wątpić w zaangażowanie USA w obronę Polski, bo „artykuł 5 traktatu waszyngtońskiego jest święty”. Ale przyznaje także, że nasz kraj może szkolić pilotów myśliwców F-16 do przenoszenia pocisków jądrowych. Gdyby taka amerykańska broń znajdowała się na terenie Polski, atak Rosji przy użyciu taktycznej broni jądrowej automatycznie oznaczałby konflikt z amerykańskimi siłami atomowymi.

– Celem nowej strategii bezpieczeństwa USA jest zapewnienie, że w warunkach, gdy Rosja zachowuje się agresywnie, odstraszanie pozostanie skuteczne – mówi Karako.

W ten sposób powraca jednak upiorna wizja, przed którą przestrzegał pułkownik Ryszard Kukliński w czasach zimnej wojny: planowanie przez Moskwę i Waszyngton konfliktu jądrowego, który – jeśli doszłoby do niego – rozegrałby się głównie na terenie Polski i zamienił nasz kraj w radioaktywną pustynię.

– Wzmacniając sojusz z USA, Polska musi mieć świadomość, że staje się głównym celem rosyjskich sił jądrowych. Ameryka jest daleko, jej terytorium też – mówi „Rz” pułkownik rosyjskiej armii Władimir Orłow, który na początku lat 90. stacjonował w Legnicy.