Rząd chce zlikwidować użytkowanie wieczyste

To koniec użytkowania wieczystego. Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju występuje do Komisji Europejskiej o zgodę na jego likwidację. Chodzi o działki komercyjne. Dla nieruchomości mieszkaniowych ma przestać istnieć już od 1 stycznia 2019 r.

– To prawo jest reliktem PRL, czas najwyższy z nim skończyć – uważa Artur Soboń, wiceminister inwestycji i rozwoju.

Mieszkaniówka na pierwszy ogień

Jako pierwsi mają szanse się przekształcić właściciele mieszkań oraz lokali użytkowych w blokach, a także domów jednorodzinnych.

– Chcemy, by było to możliwe już 1 stycznia 2019 r. Prace nad przepisami w tej sprawie są już zaawansowane – zapewnia wiceminister Soboń.

Chodzi o projekt ustawy o przekształceniu współużytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe we współwłasność. Przewiduje on, że z chwilą jego wejścia w życie prawo użytkowania wieczystego przekształci się we własność. Pod warunkiem jednak, że wcześniej zostanie wyodrębniona w bloku własność co najmniej jednego mieszkania.

Nic za darmo. Użytkownicy zapłacą za przekształcenie. Przez 20 lat będą wnosić ostatnią roczną opłatę. Dłużej, bo przez 33 lata, będą ją płacić właściciele lokali użytkowych w blokach, w tym garaży podziemnych. Za jednorazowe wniesienie należności przewidziana jest 50 proc. upustu.

– Rozważamy wprowadzenie jeszcze dodatkowych atrakcyjnych bonifikat, dzięki którym właściciele szybciej mogliby spłacić gminę – mówi Artur Soboń.

Problem z pomocą publiczną

Likwidacja prawa użytkowania wieczystego działek komercyjnych nie jest taka prosta. Niezbędna jest bowiem do tego zgoda Komisji Europejskiej. Bez niej przekształcenie tego prawa we własność może zostać uznane za niedozwoloną pomoc publiczną.

– Gdy otrzymamy zgodę, opracujemy przepisy dla firm. Będą podobne do obowiązujących przy przekształcaniu działek mieszkaniowych – mówi wiceminister Soboń.

Na dwoje babka wróżyła

Samorządy są pomysłem przerażone. Chwalą go zaś prawnicy i deweloperzy.

– Dla naszego budżetu to będzie prawdziwa katastrofa – uważa Michał Olszewski, wiceprezydent Warszawy. – Roczne opłaty stanowią znaczną część naszych dochodów. Pieniądze, jakie otrzymamy za przekształcenie, nie zrekompensują nam dziury, jaka z czasem się pojawi.

Podobnego zdania jest Krzysztof Lewandowski,wiceprezydent Zabrza.

– W takim razie niech Skarb Państwa sypnie pieniędzmi, by zrekompensować nam straty – mówi Krzysztof Lewandowski.

Prawnicy pomysłem są zachwyceni.

– W czasach PRL prawo użytkowania wieczystego było narzędziem polityki przestrzennej państwa. Chciało mieć ono nad wszystkim kontrolę. Te czasy mamy już za sobą – mówi Stefan Jacyno, adwokat, wspólnik w Kancelarii Wardyński i Wspólnicy. – Dlatego uważam, że pomysł jest dobry. Dziś realizacja celów, dla których ustanowiono przed laty prawo użytkowania wieczystego, jest pozbawione sensu. Nijak ma się do rzeczywistości. Czas bowiem zrobił swoje. I teraz w danym miejscu nie opłaca się np. produkować śrubek, tylko urządzić hotel. Tymczasem użytkownik wieczysty ma związane ręce. Jeżeli przekształci fabrykę w hotel, gmina rozwiąże z nim umowę. Czas najwyższy z tym skończyć – uważa mec. Stefan Jacyno.

Podobnego zdania jest Rafał Dębowski, adwokat.

– Cieszę się, że rząd zauważył w końcu problem. Dziś z prawem użytkowania wieczystego są same problemy. Firma zainwestuje w działkę, wybuduje budynek, a potem co? Dostaje podwyżkę rocznej opłaty przeszło 1000 proc. i co ma zrobić, jeżeli jej nie stać na jej zapłatę? – tłumaczy mec. Dębowski.

Zdaniem mec. Dębowskiego dziś niektóre gminy traktują firmy jak kury znoszące złote jajka i na każdym kroku żądają dodatkowych opłat.

Z pomysłu jest zadowolony również Polski Związek Firm Deweloperskich.

– Mam nadzieję, że uda się go wprowadzić. Dla nas to bardzo korzystne rozwiązanie – mówi Konrad Płochocki, dyrektor generalny PZFD.

W przeszłości obowiązywały już przepisy przewidujące przekształcenie prawa użytkowania wieczystego do działek komercyjnych. Za każdym jednak razem uchylał je Trybunał Konstytucyjny. Nie pierwszy również raz Komisja Europejska zajmie się oceną, czy przekształcenie tego prawa narusza unijne przepisy dotyczące pomocy publicznej dla firm.

Raz w tej sprawie na wniosek władz Poznania zwrócił się do KE Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Żadne jednak konkretnie decyzje nie zapadły. Władze polskie wycofały się z notyfikacji.