Ujawnienie archiwum Kiszczaka w sprawie Wałęsy

Tym bardziej, że linia podziałów w tej sprawie układa się niemal identycznie, jak w przypadku oceny samego Lecha Wałęsy. Ale to jednak pozory. Sprawa bowiem w małym stopniu dotyczy samego byłego prezydenta.

Zakładając, że IPN zabezpieczył w domu byłego szefa policji politycznej PRL oryginalne dokumenty, to jednak niewiele zmieniają one w naszej wiedzy o Lechu Wałęsie. Nie zmieniają też wiele w jego ocenie. Lech Wałęsa jest, był i będzie polskim bohaterem. Nie zmienią tego ani jego krytycy, ani też coraz bardziej żenujący zwolennicy.

Wałęsa nie przestaje być bohaterem, dlatego, że w grudniu 1970 prawdopodobnie uwikłał się we współpracę z SB. Wręcz przeciwnie, przez to staje się postacią jeszcze bardziej ciekawą właśnie. Wiele wskazuje na to, że w drugiej połowie lat 70tych ze współpracy się wyzwolił i dzięki swojemu charakterowi – który często jest źródłem jego kłopotów – zaangażował się w działalność opozycyjną, która doprowadziła w ostateczności do obalenia komunizmu w Polsce.

Jednak największym wrogiem Lecha Wałęsy nie jest jednak PiS ani szerzej prawica, lecz sam Lech Wałęsa. Jeszcze w piątek rano pisząc na Wykopie były prezydent po raz kolejny zmienił zdanie – przypomnijmy, wcześniej przyznał się, że po grudniu coś „podpisał” i nie wyszedł z tamtych wydarzeń „całkiem czysty”. Sęk w tym, że niezwykła megalomania Wałęsy nigdy nie pozwoliła mu na krytyczne podejście do własnej przeszłości. Wręcz przeciwnie, niejednokrotnie opowiadał, że to on w pojedynkę obalił żelazną kurtynę. Nie dalej niż 2 lutego pisał na Wykopie: „Sam obaliłem komunizm”.

Jego megalomania to woda na młyn jego przeciwników, ale – z kolei wbrew jego najzacieklejszym wrogom, wbrew temu co twierdzi szef MSZ Witold Waszczykowski – nie ma dziś żadnych dowodów na to, że Wałęsa był marionetką komunistów w latach 80tych.

Wałęsa jest narodowym bohaterem, ale jest postacią złożoną, to bez wątpienia on odegrał kluczową rolę w latach osiemdziesiątych. Nie zmienia to jednak faktu, że moja ocena jego postępowania już po upadku komunizmu jest negatywna. Był zdecydowanie złym prezydentem, wraz z braćmi Kaczyńskimi wdał się w wojnę na górze, która – choć nie była bezzasadna – pozostawiła bardzo gorzkie owoce w polskiej polityce.

Dziś wiedząc, że Czesław Kiszczak trzymał w domu materiały, które mogły obciążać Wałęsę, możemy inaczej patrzeć na to, co działo się właśnie po 1989 roku.

Ale krytyczna ocena prezydentury Wałęsy i jego działalności w wolnej Polsce wcale nie jest uderzeniem w narodowy symbol. Nobla Wałęsie nikt nie odbierze, nic nie wskazuje na to, że to za co dostał tę nagrodę – czyli stworzenie Solidarności, zrobił jako agent PZPR. Trudno też uznać, że Okrągły Stół był wyreżyserowany po obu stronach przez komunistów. Historycy są przekonani, że tam toczyła się realna gra pomiędzy stroną partyjną i opozycyjną. Oczywiście dzięki podsłuchom i donosom komuniści doskonale wiedzieli, jaką strategię negocjacyjną prowadzi Solidarność, ale targi były realne. Dość powiedzieć, że zgodzili się na konkretny kształt wyborów 4 czerwca, nie podejrzewając skali przegranej i tego konsekwencji.

Dlatego wcale nie uważam, by archiwa Wałęsy jakoś szczególnie uderzały w polskiego noblistę. Wałęsa jest wciąż najbardziej rozpoznawalnym Polakiem na świecie i mimo jego słabości i irytujących niemal śmiesznostek, nikt mu tego nie odbierze.

Dziś lepiej możemy zrozumieć, dlaczego np. otaczał się takimi dziwnymi ludźmi w latach 90tych, ale oceny zasadniczej tej postaci to nie zmienia.

Bo też nie on jest głównym bohaterem tej awantury – choć tak usiłują twierdzić jego przeciwnicy z prawicy jak i zwolennicy z obozu przeciwnego. I dla PiS i dla Platformy to wygodny spór. Platforma zawsze Wałęsy broniła, dostała więc do ręki kolejny argument, że rządy PiS niszczą polskiego bohatera – choć jako żywo Maria Kiszczak do PiS nie należy. A obecny prezes IPN został powołany przez Platformę przy głośnej krytyce części prawicowych radykałów.