LEKTURY POLSKIE
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
Aktualizacja: 26.12.2021 23:29 Publikacja: 24.12.2021 06:00
Foto: Pixabay
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
2. „Pan Tadeusz" Adama Mickiewicza
3. „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego
4. Wiersze Zbigniewa Herberta
5. „Dziady cz. III" Adama Mickiewicza
6. „Lalka" Bolesława Prusa
7. Trylogia historyczna Pawła Jasienicy
8. „Boże igrzysko" Normana Daviesa
9. Wiersze Juliusza Słowackiego
10. Powieści Stefana Żeromskiego
Ranking „książek uczących polskości" opracowaliśmy na podstawie opinii 20 postaci znaczących dla polskiej nauki, kultury i życia publicznego. Ponad połowa pytanych przez nas wskazała „Trylogię", co wydaje się oczywiste. Mniej oczywiste jest, że choć dzieło Henryka Sienkiewicza było zdecydowanie najczęściej wymieniane, to żaden z naszych rozmówców nie uważa go za najważniejsze. Zdaniem Roberta Gwiazdowskiego z Centrum im. Adama Smitha „»Trylogia« to po pierwsze rycerskość, a dopiero potem pojawia się w niej patriotyzm, który się na nią nakłada i świetnie się z nią komponuje".
Czytaj więcej
List Zbigniewa Herberta z 7 stycznia 1995 roku.
Drugie miejsce zajął „Pan Tadeusz". Według reżysera Jerzego Hoffmana, „czytając epilog, nie da się nie myśleć o tragicznej historii Polski – jest absolutnie przejmujący". „Wesele" Stanisława Wyspiańskiego jest najważniejszą książką m.in. dla prof. Andrzeja Paczkowskiego. – To dzieło, które wskazuje najważniejsze trudności, jakie Polacy mają sami ze sobą. Trzeba je znać, aby rozumieć i umieć odczytać sens kulturowej tożsamości naszego narodu – twierdzi historyk.
Wielu naszych rozmówców podkreślało wagę poezji. – Polszczyzna wydaje się być językiem stworzonym dla poezji, z prozą życia nasz język ojczysty radzi sobie gorzej – mówi architekt Czesław Bielecki, według którego Zbigniew Herbert zasługuje na miano poety najlepiej uczącego polskości. Zaś Robert Gwiazdowski twierdzi, że „z wierszy Herberta można się uczyć polskości, tak jak z erotyków Poświatowskiej kobiecości...".
Pierwszą piątkę zamykają „Dziady cz. III", czyli ponownie Adam Mickiewicz. Jest to najważniejsze dzieło m.in. dla socjologa Barbary Fedyszak-Radziejowskiej, która uważa, że „uczyć polskości i budzić miłość do Polski trzeba w wieku młodzieńczym, gdy uczymy się kochać innych i rozumieć samych siebie".
W pierwszej dziesiątce znalazła się także historyczna trylogia Pawła Jasienicy („Polska Piastów", „Polska Jagiellonów", „Rzeczpospolita Obojga Narodów"), choć dla dyrektor Muzeum Komunizmu w Nowej Hucie Jadwigi Emilewicz ważna jest jeszcze jedna pozycja tego autora: „Polska anarchia".
Nasi rozmówcy uważają, że nie trzeba być wcale Polakiem, by bardzo dobrze uczyć polskości. „Boże igrzysko" walijskiego historyka Normana Daviesa, czyli historia Polski napisana po angielsku, zyskała olbrzymie uznanie u kilku naszych rozmówców, a według historyka prof. Bogdana Musiała jest to wręcz książka najważniejsza.
Na miejscu 10. znalazła się proza Stefana Żeromskiego. Nasi rozmówcy wymieniali „Popioły", „Przedwiośnie", „Różę" i „Urodę Życia". Bohdan Cywiński tłumaczy ten wybór następująco: – Powieści te rysowały polskość jako propozycję życia godziwego w niełatwej, a równocześnie bliskiej moim doświadczeniom sytuacji.
Czytaj więcej
12 LIPCA 2008: Polacy mają wierzyć, że to nie zwykli ludzie obalili komunizm, lecz garstka opozycjonistów, którym za to należy się dożywotnio rząd dusz i władza.
Poza pierwszą dziesiątką znaleźli się Józef Mackiewicz, Witold Gombrowicz, Melchior Wańkowicz, Aleksander Kamiński, Cyprian Kamil Norwid, Czesław Miłosz, Maria Dąbrowska, Jarosław Marek Rymkiewicz i Henryk Rzewuski (Marek Nowakowski o „Pamiątkach Soplicy" powiedział, że autor „soczystym i żwawym językiem pokazuje pozytyw i negatyw polskości"). A także słynna książka autorstwa jednego z uczestników naszej ankiety, Bohdana Cywińskiego – „Rodowody niepokornych" z 1971 roku – o której historyk prof. Paweł Machcewicz mówi, że podczas lektury przed laty odnajdywał w niej współczesnych „niepokornych" z kręgów peerelowskiej opozycji.
* * *
Naszymi rozmówcami byli prof. Jacek Bartyzel, Czesław Bielecki, prof. Andrzej Jacek Blikle, prof. Wiesław Chrzanowski, prof. Bohdan Cywiński, Jadwiga Emilewicz, Barbara Fedyszak-Radziejowska, Dariusz Gawin, prof. Stanisław Gomułka, Robert Gwiazdowski, Jerzy Hoffman, Roman Kluska, Stanisław Kluza, Antoni Krauze, prof. Paweł Machcewicz, prof. Bogdan Musiał, prof. Andrzej Paczkowski, Liliana Sonik, prof. Jadwiga Staniszkis, Jerzy Zelnik. Mocno zaskoczyło nas, iż kilkanaście innych osób, które naszym zdaniem mają duże znaczenie dla polskiego życia publicznego, odmówiło wypowiedzi, twierdząc, że „na temat najważniejszych dla polskości książek nie mają nic do powiedzenia".
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Plus Minus
1. „Trylogia" Henryka Sienkiewicza
29 STYCZNIA 2011: To wózek skromny nawet jak na najbiedniejszy region Tunezji. Rowerowe koła, pospawane rurki i blaszany blat. Należał do sprzedawcy warzyw i owoców, który nie miał pozwolenia na handel. Od tego wózka zaczęła się rewolucja, która obaliła obracającego miliardami prezydenta Ben Alego.
30 MAJA 2015: Dziś z polskim zdaniem nikt się nie liczy. Wiem, że nie jesteśmy światowym mocarstwem, ale to nie znaczy, że mamy się wyzbyć swych ambicji.
17 KWIETNIA 2010: Następnego dnia rano prezydent zadzwonił z przeprosinami. A ja przepraszałem za wyzywający uśmiech, z którym przyjąłem ostre słowa prezydenta w obronie brata.
24 WRZEŚNIA 2011: Historia Żydów z Polski nie kończy się wraz z Holokaustem, czy jak chcą inni – wraz z rokiem 1968. Ta historia trwa. Żydzi z Polski podbili świat!
10 STYCZNIA 2015: Dziś kurator już nie jest tylko pomysłodawcą pokazów, interpretatorem dzieł, egzegetą twórczych poszukiwań. Mianowano go artystą!
„Zdegenerowany człowieku, nie kłam” – takimi słowami zwrócił się były minister edukacji Przemysław Czarnek do europosła Lewicy Roberta Biedronia. W ramach protestu wiceminister Paweł Zalewski wyszedł ze studia.
Czy za naruszenie uchwały Rady Języka Polskiego czeka nas o 6:00 nad ranem wizyta językowej policji? Czy może jest to tylko niewiążący nikogo zbiór zaleceń? To zagadnienie wbrew pozorom nie jest takie proste - nie tylko na gruncie prawnym.
W drugim odcinku reaktywowanego podcastu „Posłuchaj Plus Minus” porozmawiamy o tym, dlaczego nie możemy dojść do żadnego rozstrzygnięcia w debacie o aborcji, która stała się nieusuwalnym elementem naszego politycznego krajobrazu. I choć nasze dyskusje na ten temat nie mają końca, to coraz częściej merytoryczne argumenty znikają na rzecz emocjonalnych pokrzykiwań. Gościem Darii Chibner będzie Tomasz P. Terlikowski – RMF, publicysta, felietonista.
Co naprawdę myślą o Zielonym Ładzie liderzy koalicji rządzącej? Jaki kierunek chcieliby nadać UE wraz ze swymi sojusznikami w Europie? W kampanii wyborczej na razie więcej jest ostrych ataków na PiS – który równie brutalnie na nie odpowiada – niż konkretnych zapowiedzi dotyczących unijnej polityki.
Frank Herbert, autor „Diuny”, miał rękę do ciekawych metafor. Żeby nie drażnić podziemnego potwora, mieszkańcy Arakis pokonują piaszczyste wydmy krokiem tanecznym!
W czasach baroku w Hiszpanii, a właściwie w całej Europie, stwierdzono, że mocny smak czekolady sprawia, iż doskonale nadaje się ona do zaprawienia trucizną.
Rządy populistów nigdy nie będą dobre. Dlatego w imię przyszłości trzeba próbować się z populizmem rozprawiać. Pokolenie po pokoleniu. Jak to robić?
Świadczenie w postaci dofinansowania do dodatkowej funkcjonalności w aplikacji na telefon, udostępnionej pracownikom w ramach ZFŚS, nie wlicza się do podstawy wymiaru.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W nocy z 19 na 20 maja rosyjskie drony atakowały obwód lwowski.
Zaplanowane przez rząd ponad 1,5 mld zł na dopłaty do zakupu używanych elektryków wręcz przebiło oczekiwania rynku.
Kluczową sprawą jest całkowita zmiana filozofii prowadzenia kontroli w firmach, w tym kontroli podatkowych, i skrócenie czasu ich trwania z 12 do 6 dni – mówi „Rz” Jacek Tomczak, wiceminister rozwoju i technologii. I zapowiada, że z ordynacji podatkowej zniknie jeden z najbardziej kontrowersyjnych przepisów.
Podatek od zysków kapitałowych wymaga zmian, ale te, nad którymi pracuje resort finansów, mogą tę daninę nadmiernie skomplikować – uważają przedstawiciele rynku kapitałowego.
Szanse na ujęcie Tomasza Szmydta są znikome. Europejski nakaz aresztowania i działanie Interpolu na niewiele się zdadzą dopóki będzie on cenny dla Mińska i Moskwy.
Ekipy poszukiwawcze zlokalizowały miejsce katastrofy śmigłowca, którym leciał prezydent Iranu, Ebrahim Raisi - podała irańska telewizja państwowa. Irańska agencja Mehr podała, że prezydent Iranu zginął w katastrofie.
Gospodarka rośnie, a stopa bezrobocia utrzymuje się na niskim poziomie. Ale zapotrzebowanie na nowych pracowników jest niewielkie, a procesy rekrutacyjne trwają coraz dłużej.
Firmy dużo dokładniej, a często też dłużej oceniają kandydatów niż podczas odbicia po pandemii w 2021/2022 r.
Marszałek Szymon Hołownia wraz ze swoimi zastępcami przedstawił projekt zmian, który ma znacznie spowolnić legislację, zwiększyć jej przejrzystość i otworzyć ją na obywateli.
W niepewnym otoczeniu firmy ostrożnie zwiększają zatrudnienie i dłużej oceniają kandydatów.
"Jak ocenia Pani/Pan dotychczasową pracę Donalda Tuska jako premiera rządu KO-Trzecia Droga-Nowa Lewica?" - takie pytanie zadaliśmy uczestnikom sondażu SW Research dla rp.pl.
Lai Ching-te został w poniedziałek zaprzysiężony jako nowy prezydent Tajwanu, przejmując obowiązki od dotychczasowej prezydent, Tsai Ing-wen.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę.
O 25 latach rozwoju i wyzwaniach rynku reklamy internetowej w Polsce w erze sztucznej inteligencji mówi Włodzimierz Schmidt, prezes IAB Polska.
Większość Polaków jest przeciwna, by posłowie i ministrowie startowali w wyborach do PE. Ale niska frekwencja i mobilizacja elektoratów nie przełoży tej krytyki na wynik wyborów – uważają eksperci.
Polskie rolnictwo nazbierało przez lata wyzwań, z którymi decydenci nie chcą się mierzyć ze względu na ich polityczny ciężar. Wśród nich są decyzja o terminalach zbożowych, zasady współpracy z Ukrainą i strategia przyszłości rolnictwa
Fundusz obejmie większościowy pakiet akcji technologicznej firmy. Dofinansuje ją i pomoże w dalszej ekspansji zagranicznej. W planach są przejęcia.
Zmiany w rządzie po wyborach do PE są już przesądzone – wynika z naszych rozmów. Ale nie tylko. Rekonfiguracja dotknie też Sejm – a konkretniej, szefów niektórych komisji – oraz największą partię rządzącą.
Francis Ford Coppola zastawił winnicę, by nakręcić „Megalopolis”, zaś Yorgos Lanthimos w „Kind of Kindness” zaryzykował sławą.
Wyroki unieważniające okażą się bardziej toksyczne od kredytów, których dotyczą. Wady umów kredytowych dają się opisać matematyką finansową i podobnie dają się naprawiać – ocenia Henryk Walczewski, sędzia sądu frankowego.
W pielęgnowaniu tradycji nie widzę zagrożenia ani dla Polski, ani dla naszej kultury – mówi prof. Andrzej Nowak, historyk, jeden z sygnatariuszy listu otwartego do prezydenta Andrzeja Dudy w sprawie ustawy o języku śląskim.
Pragnienie funkcjonowania w układzie międzynarodowym, zapewniającym nam nie tylko pomyślność, ale wręcz przetrwanie, jest tak wielkie, że w efekcie często jesteśmy gotowi zrezygnować z tego, co dla samostanowienia niezbędne: woli, odpowiedzialności, siły i odwagi.
W obiegu prawnym nierzadko spotyka się umowy, w których strony zobowiązują się do zapłacenia jakieś formy opłaty czy rekompensaty za przedterminowe zerwanie umowy. Należy więc rozważyć, czy podatnik VAT, wobec którego zrywana jest umowa, de facto wyświadczy usługę, w zamian za którą otrzyma wynagrodzenie np. w postaci kary umownej.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas