Dla urzędu skarbowego liczą się przede wszystkim gminne zapisy w ewidencji gruntów

Przepisy określające przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości nie są zbyt precyzyjne – stwierdził przed trzema laty Naczelny Sąd Administracyjny (wyrok z 7 października 2009 r., II FSK 635/08). Dla osób zmagających się z niuansami podatku od nieruchomości to stwierdzeni może się wydać banalne, ale odzwierciedla problemy, jakie pojawiają się w praktyce.

Tekst ustawy rzeczywiście nie rozstrzyga wszystkich sytuacji, z jakimi mają do czynienia podatnicy i fiskus. W wielu przypadkach ustawa odsyła do innych aktów prawnych (np. do prawa budowlanego). Nie zawsze prowadzi to do wyjaśnienia sytuacji, zwłaszcza że owe akty prawne przygotowywano z myślą o celach innych, niż fiskalne. Stąd też wynika wiele przeszkód w optymalizacji zobowiązań z tytułu podatku od nieruchomości.

Ewidencje ponad wszystko

Jeden z braków ustawy to brak określenia w niej charakteru ewidencji gruntów i budynków, W zasadzie organy podatkowe przyjmują zapisy w tych ewidencjach jako niepodważalną podstawę do obliczania podatku od danej nieruchomości.

Oczywiście stan faktyczny nie zawsze musi się zgadzać z tym, co zapisano w tych dokumentach. Jednak jeśli podatnik w jakiś sposób zmienił sytuację prawną albo stan swojej nieruchomości, powinien zawczasu uzyskać odpowiedni wpis w ewidencji gruntów. Takie stanowisko organów gmin bywa krytykowane jako niemające mocnej podstawy prawnej, gdyż o tych ewidencjach nie mówi ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. Jedynie ustawa – Prawo geodezyjne i kartograficzne wspomina, że ewidencje są podstawą wymiaru podatków.

Sytuację tę ugruntował wyrok NSA z 30 marca 2010 r. (II FSK 1914/08). Sąd zauważył w nim, że podstawą wymiaru podatków powinny być dane wynikające z ewidencji gruntów i budynków. Dane tam zawarte mają walor dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 194 § 1 ordynacji podatkowej. Natomiast kwestionowanie danych zawartych w ewidencji odbywa się w odrębnym postępowaniu od postępowania podatkowego.

Według NSA, dopóki podatnik nie wystąpi do właściwego organu o zmianę zapisów w ewidencji i dopóki to nie nastąpi, dopóty nie można skutecznie zarzucić organom podatkowym a w konsekwencji i sądowi błędnych ustaleń co do przedmiotu i podstawy opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Jeżeli zaś istnieją rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a danymi ewidencji gruntów, to obowiązek doprowadzenia do zgodności ze stanem faktycznym ciąży na podatniku.

Taki tok myślenia potwierdzają także inne wyroki sądów. Na przykład b zwrócił uwagę na art. 21 Prawa geodezyjnego i kartograficznego, który wyraźnie przewiduje, że podstawę wymiaru podatków stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków. Ewidencja gruntów jest dla organu podatkowego urzędowym źródłem informacji o osobie właściciela i posiadacza samoistnego oraz o samej nieruchomości.

Ma przy tym walor dokumentu urzędowego, o którym mowa w art. 194 ordynacji podatkowej. Zgodnie z tym przepisem, dokumenty posiadające walor dokumentu urzędowego wiążą organy podatkowe, które nie są uprawnione do dokonywania własnych ustaleń w przedmiocie zarówno zmian w ewidencji, jak i przyjmowania dla wymiaru podatku innych danych niż te, które wynikały z ewidencji gruntów i budynków.

Podobnie jednoznacznie o charakterze ewidencji gruntów i budynków wypowiedział się WSA w Kielcach w wyroku z 4 września 2008r. (I SA/Ke 168/08). Według sądu, o tym, kto jest podatnikiem, decydują zapisy w ewidencji.

O sytuacji rozbieżności stanu faktycznego i tego zapisanego w ewidencjach wypowiedział się WSA w Szczecinie w wyroku z 18 lipca 2007 r. (I SA/Sz 129/07). Sędziowie zauważyli, że podatnik, który po zmianie stanu prawnego nieruchomości nie zmieni danych w ewidencji gruntów, nie może w postępowaniu przed organami podatkowymi powoływać się na rozbieżność stanu rzeczywistego ze stanem ujawnionym w ewidencji.

Nie może więc twierdzić, że nie jest podatnikiem, gdyż prawo do nieruchomości przysługuje innej osobie. Zdaniem sądu, organy podatkowe nie mogą bowiem prowadzić postępowania dowodowego zmierzającego do ustaleń sprzecznych z zapisami ewidencji.