Przedwyborczy handel handlowymi niedzielami

Obowiązująca od marca ustawa ograniczająca niedzielny handel nie podoba się Polakom, głównie tym mieszkającym na prowincji – takie wnioski przynosi najnowszy sondaż IBRiS.

Czytaj także: Stawką jest władza

Grudzień pod względem dopuszczalności handlu w niedzielę będzie wyjątkowy. Na pięć niedziel sklepy będą zamknięte tylko w jedną. To efekt rozluźnienia zasad w związku ze świętami Bożego Narodzenia. Jednak już od stycznia 2019 r. handel będzie dozwolony tylko w jedną niedzielę w miesiącu. Z kolei od 2020 r. – tylko w cztery niedziele w roku. Sklepy będzie można otworzyć także w wybrane niedziele przed Bożym Narodzeniem i Wielkanocą.

Zakaz handlu pogrąża galerie, małym kupcom nie pomaga

Stopniowe ograniczanie liczby handlowych niedziel to efekt kompromisu zawartego miedzy rządzącymi a pracodawcami i związkami zawodowymi. Przedsiębiorcy sprzeciwiali się zakazowi handlu, związkowcy chcieli, by obejmował on wszystkie niedziele w miesiącu.

Czytaj także: Niedziele wolne od handlu w 2018 r.

Sejm zaostrzy przepisy

Badanie przeprowadzone 27 listopada przez IBRiS na grupie 1100 Polaków pokazuje, że zdania w sprawie ograniczenia handlu są podzielone. Z jednej strony blisko 48 proc. ankietowanych chciałoby całkowitego zniesienia zakazu handlu w niedzielę, w tym 30 proc. respondentów zdecydowanie się za tym opowiada. Z drugiej strony niemal 47 proc. nie widzi potrzeby znoszenia ograniczeń.

– To pokazuje, że w tej sprawie, podobnie jak w przypadku zakazu aborcji, Polacy zaakceptowali kompromisowe rozwiązanie i nie oczekują dalszych zmian – mówi prof. Rafał Chwedoruk, politolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

Problem robi się jednak wtedy, gdy pojawia się pomysł zaostrzenia obecnych regulacji. Aż 45 proc. respondentów jest zdecydowanie przeciwnych rozszerzeniu zakazu handlu na wszystkie niedziele w roku, a 23 proc. jest raczej przeciwnych takiemu rozwiązaniu. Całkowity zakaz handlu zdecydowanie popiera 18 proc. ankietowanych, a 9 proc. jest raczej za.

Pomimo oporu społeczeństwa politycy partii rządzącej nie rezygnują z prób zaostrzenia przepisów o handlowych niedzielach. Niewykluczone, że na rozpoczynającym się w środę posiedzeniu uchwali je Sejm.

Projekt w tej sprawie złożyli politycy Prawa i Sprawiedliwości. Jak tłumaczą, nowelizacja ma usunąć przypadki nadinterpretacji zapisów ustawy. Niektóre sklepy korzystały np. z możliwości otwarcia jako placówki pocztowe. Po zmianach będą to mogły robić tylko te, dla których jest to ich główna działalność.

Alfred Bujara, szef handlowej Solidarności, zauważa z kolei, że są sklepy, które „udają kawiarenki, omijając w ten sposób zakaz handlu". Chce doprecyzowania przepisów.

W nowelizacji proponuje się też katalog osób, które jako członkowie rodziny będą mogły w niedzielę pomagać właścicielowi małego sklepu w jego prowadzeniu.

Z polityką w tle

Duże sklepy zamknięte w niedzielę to dolegliwość, która może przełożyć się na wynik wyborów. Aż 32 proc. badanych twierdzi, że pomysł zniesienia zakazu handlu byłby czynnikiem decydującym o wyborze politycznym. „Takiej odpowiedzi udzieliło też 10 proc. wyborców PiS, co przekładając na wynik wyborczy z 2015 r., mogłoby oznaczać utratę nawet do 4 pkt proc." – podkreśla IBRiS w komentarzu do badania.

Z tym twierdzeniem nie zgadza się jednak Rafał Chwedoruk. – Sprawa wolności handlu nie będzie już ważnym paliwem politycznym. Opozycję bardziej ratują sprawy związane z polityką europejską niż z handlem – tłumaczy ekspert. I dodaje, że nie wierzy, by ograniczenia w istotny sposób wpłynęły na wyniki wyborów.

Z badań wynika także, że aż 42 proc. ankietowanych wyborców PiS chciałoby, by w przyszłości zakaz handlu został całkowicie zniesiony. Oczekuje tego także 77 proc. zwolenników SLD, 53 proc. wyborów Kukiz'15 oraz 60 proc. popierających Koalicję Obywatelską.